East Asian Writing Systems

Mongolian Script Home >
envelope

Spelling of Verbs in Mongolian Cyrillic Script

Spelling verbs in the Mongolian Cyrillic script is hard to get right. There are dictionaries of 'correct spelling' designed to profit from the inability of many Mongolians to do so.

The following is my own method of remembering (if not understanding) the rules. I divide the verbs into five classes. The first two classes are regular and (reasonably) well-behaved. The other three contain the exceptions that plague the learner. The five classes are:

  • Class I: 😇 (Easy and regular)
  • Class II: 🙂 (The general case but doesn't apply to all -- See III, IV, and V. Some irregularities)
  • Class III: 😧 (Exceptions to II, must be committed to memory)
  • Class IV: 😱 (Exceptions to II and III, more extreme behaviour)
  • Class V: 😧 (Minor exception to II, some irregularity)

The main problem is that there are few across-the-board rules. Most rules are qualified by exceptions, or even exceptions to exceptions).


I. Verb stems ending in long vowels 😇

This class is easy to identify and well behaved. It includes two types: stems that end in double vowels and stems ending in 'diphthongs' (although these are mostly not technically diphthongs).

The stem is derived by dropping the -х of the infinitive. Endings are then added in a regular manner. The -ч/ж verb form always uses -ж. Suffixes starting with vowels (-аарай, -аасай etc.) require a -г- to be inserted between the stem and the ending.

a) Verb infinitive ends in double vowel + -х

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
асаа асаа- асаа-на асаа-сан асаа асаа-г-аарай
заа заа- заа-на заа-сан заа заа-г-аарай
саа саа- саа-на саа-сан саа саа-г-аарай
хаа хаа- хаа-на хаа-сан хаа хаа-г-аарай
хуваа хуваа- хуваа-на хуваа-сан хуваа хуваа-г-аарай
угаа угаа- угаа-на угаа-сан угаа угаа-г-аарай
Hover to see more
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
унтраа унтраа- унтраа-на унтраа-сан унтраа унтраа-г-аарай
яа яа- яа-на яа-сан яа яа-г-аарай
ханиа ханиа- ханиа-на ханиа-сан ханиа ханиа-г-аарай
асуу асуу- асуу-на асуу-сан асуу асуу-г-аарай
буу буу- буу-на буу-сан буу буу-г-аарай
суу суу- суу-на суу-сан суу суу-г-аарай
уу уу- уу-на уу-сан уу уу-г-аарай
гомдоо гомдоо- гомдоо-но гомдоо-сон гомдоо гомдоо-г-аарай
тогтоо тогтоо- тогтоо-но тогтоо-сон тогтоо тогтоо-г-оорой
зохио зохио- зохио-но зохио-сон зохио зохио-г-оорой
хөө хөө- хөө-нө хөө-сөн хөө хөө-г-өөрэй
инээ инээ- инээ-нэ инээ-нэ инээ инээ-г-ээрэй
гүйцээ гүйцээ- гүйцээ-нэ гүйцээ-сэн гүйцээ гүйцээ-г-ээрэй
хүлээ хүлээ- хүлээ-нэ хүлээ-сэн хүлээ хүлээ-г-ээрэй
нээ нээ- нээ-нэ нээ-сэн нээ нээ-г-ээрэй
тэжээ тэжээ- тэжээ-нэ тэжээ-сэн тэжээ тэжээ-г-ээрэй
эмээ эмээ- эмээ-нэ эмээ-сэн эмээ эмээ-г-ээрэй
зүү зүү- зүү-нэ зүү-сэн зүү зүү-г-ээрэй
нүү нүү- нүү-нэ нүү-сэн нүү нүү-г-ээрэй
түү түү- түү-нэ түү-сэн түү түү-г-ээрэй

b) Verb infinitive ends in 'diphthong' + -х

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
ай ай- ай-на ай-сан ай ай-г-аарай
бай бай- бай-на бай-сан бай бай-г-аарай
хай хай- хай-на хай-сан хай хай-г-аарай
гуй гуй- гуй-на гуй-сан гуй гуй-г-аарай
онгой онгой- онгой-но онгой-сон онгой онгой-г-оорой
хий хий- хий-нэ хий-сэн хий хий-г-ээрэй
гүй гүй- гүй-нэ гүй-сэн гүй гүй-г-ээрэй

II. Verb stems that end in consonants 🙂

This is the default for verbs that do not end in a long vowel and covers a huge range of verbs. However, it does not cover all such verbs; the exceptions are what make the spelling rules so troublesome. There are also some quirks in the rules for adding endings (e.g., the -ч/-ж form).

a) For verb infinitives with consonant + vowel + -х (includes -ших, -чих, -жих, but excludes other infinitives ending in -их):

To derive the stem, remove both the last vowel and -х. The resulting verb stem will end in a consonant.

The main exceptions to this rule are:

  • Infinitives ending in -нах, -нох, -нөх, -нэх, which keep the vowel -- See Class III.
  • Infinitives ending in -ях and -ёх, due to the use of the Cyrillic letters я and ё -- see Class III.
  • Infinitives ending in -их (apart from -ших, -чих, and -жих), which feature alternations between и and the soft sign ь -- see Class V.

The rules for arriving at the -ч/ж form of the verb are:

  • Stems ending in -в-, -г-, -м-, and -л- directly add -ж, e.g., явж. However, some verbs follow the traditional script in adding -ч (e.g., өгч and авч).
  • Stems ending in -р- directly add -ч, e.g., гарч. However, based on the traditional script there are a number of exceptions that directly add -ж. These include зарж, барж, шарж, зурж, харж, ирж, орж, төрж, and хүрж.
  • Stems ending in -д-, -т-, -х-, -ц-, -з-, -ж-, and -ч- add a vowel (the vowel depends on the vowel of the verb) + -ж, e.g., бодож.
  • Rules for stems ending in -с- are not fixed, with authorities recognising both -ч (e.g., засч) and 'vowel + -ж' (e.g. засаж). These generally occur fifty-fifty on the Internet.
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
-г-
өг-өх өг- өг-нө өг-сөн өг өг-өөрэй
тэг-эх тэг- тэг-нэ тэг-сэн тэг тэг-ээрэй
-в-
ав-ах ав- ав-на ав-сан ав ав-аарай
гуйв-ах гуйв- гуйв-на гуйв-сан гуйв гуйв-аарай
яв-ах яв- яв-на яв-сан яв яв-аарай
зов-ох зов- зов-но зов-сон зов зов-оорой
Hover to see (much) more
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
-м-
нэм-эх нэм- нэм-нэ нэм-сэн нэм нэм-ээрэй
-л-
ал-ах ал- ал-на ал-сан ал ал-аарай
дуул-ах дуул- дуул-на дуул-сан дуул дуул-аарай
нугал-ах нугал- нугал-на нугал-сан нугал нугал-аарай
орчуул-ах орчуул- орчуул-на орчуул-сан орчуул орчуул-аарай
сал-ах сал- сал-на сал-сан сал сал-аарай
тайл-ах тайл- тайл-на тайл-сан тайл тайл-аарай
уйл-ах уйл- уйл-на уйл-сан уйл уйл-аарай
хагал-ах хагал- хагал-на хагал-сан хагал хагал-аарай
хугал-ах хугал- хугал-на хугал-сан хугал хугал-аарай
шалтгаал-ах шалтгаал- шалтгаал-на шалтгаал-сан шалтгаал шалтгаал-аарай
хариул-ах хариул- хариул-на хариул-сан хариул хариул-аарай
ол-ох ол- ол-но ол-сон ол ол-оорой
бол-ох бол- бол-но бол-сон бол бол-оорой
тоол-ох тоол- тоол-но тоол-сон тоол тоол-оорой
төл-өх төл- төл-нө төл-сөн төл төл-өөрэй
нөлөөлөх нөлөөл- нөлөөл-нө нөлөөл-сөн нөлөөл нөлөөл-өөрэй
түл-эх түл- түл-нэ түл-сэн түл түл-ээрэй
сэл-эх сэл- сэл-нэ сэл-сэн сэл сэл-ээрэй
хэл-эх хэл- хэл-нэ хэл-сэн хэл хэл-ээрэй
үзүүл-эх үзүүл- үзүүл-нэ үзүүл-сэн үзүүл үзүүл-ээрэй
-р-
анхаар-ах анхаар- анхаар-на анхаар-сан анхаар анхаар-аарай
анзаар-ах анзаар- анзаар-на анзаар-сан анзаар анзаар-аарай
гар-ах гар- гар-на гар-сан гар гар-аарай
даар-ах даар- даар-на даар-сан даар даар-аарай
таар-ах таар- таар-на таар-сан таар таар-аарай
хугар-ах хугар- хугар-на хугар-сан хугар хугар-аарай
сур-ах сур- сур-на сур-сан сур сур-аарай
халуур-ах халуур- халуур-на халуур-сан халуур халуур-аарай
хамаар-ах хамаар- хамаар-на хамаар-сан хамаар хамаар-аарай
яар-ах яар- яар-на яар-сан яар яар-аарай
өнгөр-өх өнгөр- өнгөр-нө өнгөр-сөн өнгөр өнгөр-өөрэй
зөвшөөр-өх зөвшөөр- зөвшөөр-нө зөвшөөр-сөн зөвшөөр зөвшөөр-өөрэй
зар-ах зар- зар-на зар-сан зар зар-аарай
бар-ах бар- бар-на бар-сан бар бар-аарай
шар-ах шар- шар-на шар-сан шар шар-аарай
зур-ах зур- зур-на зур-сан зур зур-аарай
хар-ах хар- хар-на хар-сан хар хар-аарай
ир-эх ир- ир-нэ ир-сэн ир ир-ээрэй
ор-ох ор- ор-но ор-сон ор ор-оорой
төр-өх төр- төр-нө төр-сөн төр төр-өөрэй
хүр-эх хүр- хүр-нэ хүр-сэн хүр хүр-ээрэй
-д-
буд-ах буд- буд-на буд-сан буд-а буд-аарай
дууд-ах дууд- дууд-на дууд-сан дууд-а дууд-аарай
уд-ах уд- уд-на уд-сан уд-а уд-аарай
найд-ах найд- найд-на найд-сан найд-а найд-аарай
чад-ах чад- чад-на чад-сан чад-а чад-аарай
жолоод-ох жолоод- жолоод-но жолоод-сон жолоод-о жолоод-оорай
бод-ох бод- бод-но бод-сон бод-о бод-оорой
мэд-эх мэд- мэд-нэ мэд-сэн мэд-э мэд-ээрэй
ид-эх ид- ид-нэ ид-сэн ид-э ид-ээрэй
-т-
тат-ах тат- тат-на тат-сан тат-а тат-аарай
-х-
гайх-ах гайх- гайх-на гайх-сан гайх-а гайх-аарай>
нөх-өх нөх- нөх-нө нөх-сөн нөх-ө нөх-өөрэй
үх-эх үх- үх-нэ үх-сэн үх-э үх-ээрэй
-ц-
буц-ах буц- буц-на буц-сан буц-а буц-аарай
халууц-ах халууц- халууц-на халууц-сан халууц-а халууц-аарай
-з-
үз-эх үз- үз-нэ үз-сэн үз-э үз-ээрэй
-ж-
хож-их хож- хож-но хож-сон хож-и хож-оорой
мэргэж-их мэргэж- мэргэж-нэ мэргэж-сэн мэргэж-и мэргэж-ээрэй
-ч-
бич-их бич- бич-нэ бич-сэн бич-и бич-ээрэй
оч-их оч- оч-но оч-сон оч-и оч-оорой
-с-
дуус-ах дуус- дуус-на дуус-сан дуус
дууса
дуус-аарай
дас-ах дас- дас-на дас-сан дас
даса
дас-аарай
зас-ах зас- зас-на зас-сан зас
зас-а
зас-аарай
нис-эх нис- нис-нэ нис-сэн нис
нис-э
нис-ээрэй
хас-ах хас- хас-на хас-сан хас
хас-а
хас-аарай
бос-ох бос- бос-но бос-сон бос
бос-о
бос-оорой
-н-
Verbs ending in -нах, -нох, -нөх, -нэх belong to Class III. Verbs ending in -них belong to Class V.

a) For verb infinitives with two consonants + vowel + -х (excludes two consonants + и + х):

There are a number of exceptions to this class, and remembering them is key to mastering the spelling rules. The following are not included in Class II:

  • Infinitives ending in consonant + -нах, -нох, -нөх, -нэх and consonant + -гах, -гох, -гөх, -гэх (Class III)
  • A couple of nfinitives ending in certain consonants + -бох and -вах (Class III)
  • Infinitives ending in consonant + -рах, -рох, -рөх, -рэх (Class IV)
  • Infinitives ending in consonant + -лах, -лох, -лөх, -лэх (divided between Class III and Class IV)
  • Infinitives ending in double consonant + -их -- apart from -жих, -чих, and -ших (Class III)

To arrive at the stem, remove both the last vowel and -х. The resulting stem will end in a consonant. For the -ч/-ж form, a vowel is inserted before -ч/-ж. The exception is stems ending in -с, which can also take -ч.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
-ц-
оролц-ох оролц- оролцо-но оролц-сон оролц-о оролц-оорой
танилц-ах танилц- танилц-а-на танилц-сан танилц-а танилц-аарай
хэлэлц-эх хэлэлц- хэлэлц-э-нэ хэлэлц-сэн хэлэлц-э хэлэлц-ээрэй
-з-
уулз-ах уулз- уулз-а-на уулз-сан уулз-а уулз-аарай
Hover to see more
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
-д-
тааралд-ах тааралд- тааралд-а-на тааралд-сан тааралд-а тааралд-аарай
утасд-ах утасд- утасд-а-на утасд-сан утасд-а утасд-аарай
хавд-ах хавд- хавд-а-на хавд-сан хавд-а хавд-аарай
харагд-ах харагд- харагд-а-на харагд-сан харагд-а харагд-ээрэй
худалд-ах худалд- худалд-а-на худалд-сан худалд-а худалд-аарай
манд-ах манд- манд-а-на манд-сан манд-а манд-аарай
наалд-ах наалд- наалд-а-на наалд-сан наалд-а наалд-аарай
эвд-эх эвд- эвд-э-нэ эвд-сэн эвд-э эвд-ээрэй
бэлд-эх бэлд- бэлд-э-нэ бэлд-сэн бэлд-э бэлд-ээрэй
өвд-өх өвд- өвд-ө-нө өвд-сөн өвд-ө өвд-өөрэй
-х-
алх-ах алх- алха-на алх-сан алх-а алх-аарай
бахарх-ах бахарх- бахарх-а-на бахарх-сан бахарх-а бахарх-аарай
залх-ах залх- залх-а-на залх-сан залх-а залх-аарай
түлх-эх түлх- түлх-э-нэ түлх-сэн түлх-э түлх-ээрэй
-т-
магт-ах магт- магта-на магт-сан магт-а магт-аарай
март-ах март- март-а-на март-сан март-а март-аарай
давт-ах давт- давта-на давт-сан давт-а давт-аарай
унт-ах унт- унт-а-на унт-сан унт-а унт-аарай
согт-ох согт- согто-но согт-сон согт-о согт-оорой
-ж-
дэмжи дэмж- дэмж-и-нэ дэмж-сэн дэмж-и дэмж-ээрэй
түгжи түгж- түгж-и-нэ түгж-сэн түгж-и түгж-ээрэй
-ш-
унши унш- унш-и-на унш-сан унш-и унш-аарай
-с-
амс-ах амс- амс-на амс-сан амс
амс-а
амс-аарай
зогс-ох зогс- зогс-о-но зогс-сон зогс
зогс-о
зогс-оорой
сонс-ох сонс- сонс-о-но сонс-сон сонс
сонс-о
сонс-оорой
төгс-өх төгс- төгс-ө-нө төгс-сөн төгс-ө төгс-өөрэй
өмс-өх өмс- өмс-ө-нө өмс-сөн өмс
өмс-ө
өмс-өөрэй
өлс-өх өлс- өлс-ө-нө өлс-сөн өлс
өлс-ө
өлс-өөрэй
-н-, -г-
Verbs ending in consonant + -нах, -нох, -нөх, or -нэх and consonant + -гах, -гох, -гөх, or -гэх, belong to Class III.
-б, в-
Verbs ending in consonant + -бох or -вах belong to Class III.
-л-
Verbs ending in монгол баавар + -лах, -лох, -лөх or -лэх belong to Class III. Verbs ending in цоожоо засад тушаачих + -лах, -лох, -лөх or -лэх belong to Class IV.
-р-
Verbs ending in consonant + -рах, -рох, -рөх or -рэх belong to Class IV.

III. Verb stems that keep the final vowel (stem ends in consonant + vowel) 😧

This group of exceptions to Class II comprises verbs that would be expected to remove the entire -ах, -ох, -өх, -эх infinitive ending to arrive at the stem (as in Class II), but for various reasons do not. Membership must be committed to memory.

a) Verb infinitive ends in -нах, -нэх, -нох, -нөх (excludes -них)

This group is here because of a phonological peculiarity of Mongolian. If we remove -ах, -ох, -өх, and -эх, from infinitives ending in -нах, -нэх, -нох, or -нөх, the stem will end in -н. Since -н would be pronounced /ŋ/, it's necessary to retain the vowel letter in order to ensure that it is pronounced /n/. The stem is thus formed by removing the final -х only.

The -ч/ж form of the verb always takes -ж. Where the suffix starts with a vowel (e.g., -аарай), the extra vowel is dropped.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
уна уна- уна-на уна-сан уна ун(а)-аарай
хяна хяна- хяна-на хяна-сан хяна хян(а)-аарай
чана чана- чана-на чана-сан чана чан(а)-аарай
сана сана- сана-на сана-сан сана сан(а)-аарай
самна самна- самна-на самна-сан самна самн(а)-аарай
Hover to see more
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
агна агна- агна-на агна-сан агна агн(а)-аарай
загна загна- загна-на загна-сан загна загн(а)-аарай
хоно хоно- хоно-но хоно-сон хоно хон(о)-оорой
оно оно- оно-но оно-сон оно он(о)-оорой
мэлтгэнэ мэлтгэнэ- мэлтгэнэ-нэ мэлтгэнэ-сэн мэлтгэнэ мэлтгэн(э)-ээрэй
хэмнэ хэмнэ- хэмнэ-нэ хэмнэ-сэн хэмнэ хэмн(э)-ээрэй

b) Verb infinitive ends in consonant + -гах, -гэх, -гох, -гөх (plus one Verb infinitive that ends in -агах)

This group is here because the letter г needs to be accompanied by a vowel. In order to retain the vowel, only the final -х is removed. (Where г is preceded by a vowel, e.g. өгөх and тэгэх, the vowel is kept. Such words belong to Class II.)

The -ч/ж form of the verb always takes -ж. Where the suffix starts with a vowel (e.g., -аарай, -аасай), the extra vowel is dropped.

The verb дагах also belongs here.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
дага дага- дага-на дага-сан дага даг(а)-аарай
асга асга- асга-на асга-сан асга асг(а)-аарай
залга залга- залга-на залга-сан залга залг(а)-аарай
ойлго ойлго- ойлго-но ойлго-сон ойлго ойлг(о)-оорой
онгойлго онгойлго- онгойлго-но онгойлго-сон онгойлго онгойлг(о)-оорой
Hover to see more
олго олго- олго-но олго-сон олго олг(о)-оорой
дэлгэ дэлгэ- дэлгэ-нэ дэлгэ-сэн дэлгэ дэлг(э)-ээрэй
цанга цанга- цанга-на цанга-сан цанга цанг(а)-аарай
сонго сонго- сонго-но сонго-сон сонго сонг(о)-оорой
жарга жарга- жарга-на жарга-сан жарга жарг(а)-аарай
марга марга- марга-на марга-сан марга марг(а)-аарай
гарга гарга- гарга-на гарга-сан гарга гарг(а)-аарай
урга урга- урга-на урга-сан урга ург(а)-аарай
сурга сурга- сурга-на сурга-сан сурга сург(а)-аарай
торго торго- торго-но торго-сон торго торг(о)-оорой
өргө өргө- өргө-нө өргө-сөн өргө өрг(ө)-өөрэй
эргэ эргэ- эргэ-нэ эргэ-сэн эргэ эрг(э)-ээрэй
дуусга-х дуусга- дуусга-на дуусга-сан дуусга дуусг(а)-аарай
өсгө өсгө- өсгө-нө өсгө-сөн өсгө өсг(ө)-өөрэй
мөшгө мөшгө- мөшгө-нө мөшгө-сөн мөшгө мөшг(ө)-өөрэй
эдгэ эдгэ- эдгэ-нэ эдгэ-сэн эдгэ эдг(э)-ээрэй
шийтгэ шийтгэ- шийтгэ-нэ шийтгэ-сэн шийтгэ шийтг(э)-ээрэй
итгэ итгэ- итгэ-нэ итгэ-сэн итгэ итг(э)-ээрэй
хүндэтгэ хүндэтгэ- хүндэтгэ-нэ хүндэтгэ-сэн хүндэтгэ хүндэтг(э)-ээрэй

c) Verb infinitive ends in монгол баавар consonant + -лах, -лох, -лөх, -лэх

The infinitive endings -лах, -лох, -лөх, -лэх drop only the -х when they follow these consonants: м, н, г, л, б, в, and р, known as the монгол баавар consonants.

Where the suffix starts with a vowel (e.g., -аарай), the extra vowel is dropped. The -ч/-х form adds -ж directly.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
л-
амла амла- амла-на амла-сан амла амл(а)-аарай
л-
тагла тагла- тагла-на тагла-сан тагла тагл(а)-аарай
хориглох хоригло- хоригло-но хоригло-сон хоригло хоригл(о)-оорой
тоглох тогло- тогло-но тогло-сон тогло тогл(о)-оорой
хориглох хоригло- хоригло-но хоригло-сон хоригло хоригл(о)-оорой
Hover to see more
өшиглө өшиглө- өшиглө-нө өшиглө-сөн өшиглө өшигл(ө)-өөрэй
хэрэглэ хэрэглэ- хэрэглэ-нэ хэрэглэ-сэн хэрэглэ хэрэгл(э)-ээрэй
бүжиглэ бүжиглэ- бүжиглэ-нэ бүжиглэ-сэн бүжиглэ бүжигл(э)-ээрэй
инээмсэглэ инээмсэглэ- инээмсэглэ-нэ инээмсэглэ-сэн инээмсэглэ инээмсэгл(э)-ээрэй
л-
ажилла ажилла- ажилла-на ажилла-сан ажилла ажилл(а)-аарай
сулла сулла- сулла-на суулла-сан сулла сулл(а)-аарай
хоолло хоолло- хоолло-но хоолло-сон хоолло хоолл(о)-оорай
л-
хэвлэ хэвлэ- хэвлэ-нэ хэвлэ-сэн хэвлэж хэвл(э)-ээрэй
л-
хайрла хайрла- хайрла-на хайрла-сан хайрла хайрл(а)-аарай
баярла баярла- баярла-на баярла-сан баярла баярл(а)-аарай
уурла уурла- уурла-на уурла-сан уурла уурл(а)-аарай
тайлбарла тайлбарла- тайлбарла-на тайлбарла-сан тайлбарла тайлбарл(а)-аарай
гэрлэ гэрлэ- гэрлэ-нэ гэрлэ-сэн гэрлэ гэрл(э)-ээрэй
үнэрлэ үнэрлэ- үнэрлэ-нэ үнэрлэ-сэн үнэрлэ үнэрл(э)-ээрэй
цэвэрлэ цэвэрлэ- цэвэрлэ-нэ цэвэрлэ-сэн цэвэрлэ цэвэрл(э)-ээрэй

d) Verb infinitive ends in монгол баавар consonant + -бах, -бох, -вах, -вох

This is a very small group. If в or б are preceded by м, н, г, л, б, в, or р (the монгол бааавар consonants), remove only the final -х. The resulting verb stem ends in a vowel.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
харвах харва- харва-на харва-сан харваж харв(а)-аарай
холбох холбо- холбо-но холбо-сон холбож холб(о)-оорой

e) Verb infinitive ends in ях or ёх

This small group is a result of the adoption of the Cyrillic letters я and ё to represent 'semi-consonant + vowel' combinations. If they were written хайах, уйах, ойох, сойох etc., this group would not exist.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
хая-х хая хая-на хая-сан хая-ж хая-(а)арай
уя-х уя уя-на уя-сан уя-ж уя-(а)арай
оё-х оё оё-но оё-сон оё-ж оё-(о)орой
соё-х соё соё-но соё-сон соё-ж соё-(о)орой

IV. Verb stems that switch vowels and consonants around 😱

This brings us to a mischievous class of verbs that play a trick on us when deriving the stem.

After the final -х has been removed, the final vowel and consonant switch places. Moreover, certain members of the class even bring in different vowels. What makes this class confusing for Mongolians, especially, is that the spelling is often at odds with the pronunciation.

a) Verb infinitive ends in цоожоо засад тушаачих consonant + -лах, -лох, -лөх, -лэх

We saw above that -лах, -лох, -лөх, -лэх are well behaved in good company, that is, with монгол баавар. Unfortunately, there is a group of consonants that have a bad influence on -лах, -лох, -лөх, -лэх: the consonants ц, ж, з, с, д, т, ш, ч, or х, which are known as the цоожоо засад тушаачих consonants. Under the influence of these consonants, the final two letters of the stem are swapped around, resulting in a stem that ends in a consonant.

For example, туслах becomes тусал- in the stem.

Three of those consonants give rise to further mischief:

Where the consonant is ж, ч, or ш, the rearranged vowel turns into an и. That is, the -а- or -э- of the infinitive turns into an и.

For example, авчрах becomes авчир- in the stem.

Verb endings are than added to the altered stem. However, endings that begin with vowels form an exception: the vowel is removed. For example, the imperative form is not ту-сал-аарай or ту-сла-аарай but ту-сл-аарай.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
л-
судла судал- судал-на судал-сан судал судл-аарай
хүндлэ хүндэл- хүндэл-нэ хүндэл-сэн хүндэл хүндл-ээрэй
мэндлэ мэндэл- мэндэл-нэ мэндэл-сэн мэндэл мэндл-ээрэй
эвдлэ эвдэл- эвдэл-нэ эвдэл-сэн эвдэл эвдл-ээрэй
зүүдлэ зүүдэл- зүүдэл-нэ зүүдэл-сэн зүүдэл зүүдл-ээрэй
Hover to see more
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
л-
тусла тусал- тусал-на тусал-сан тусал тусл-аарай
усла усал- усал-на усал-сан усал усл-аарай
л-
батла батал- батал-на батал-сан батал батл-аарай
л-
эхлэ эхэл- эхэл-нэ эхэл-сэн эхэл эхл-ээрэй
нүхлэ нүхэл- нүхэл-нэ нүхэл-сэн нүхэл нүхл-ээрэй
л-
буцла буцал- буцал-на буцал-сан буцал буцл-аарай
хурцла хурцал- хурцал-на хурцал-сан хурцал хурцл-аарай

The following verbs have stems with -жил, -чил, and -шил.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
л-
цоомжло цоомжил- цоомжил-но цоомжил-сон цоомжил цоомжл-оорой
болгоомжло болгоомжил- болгоомжил-но болгоомжил-сон болгоомжил болгоомжл-оорой
ээлжлэ ээлжил- ээлжил-нэ ээлжил-сэн ээлжил ээлжл-ээрэй
цээжлэ цээжил- цээжил-нэ цээжил-сэн цээжил цээжл-ээрэй
Hover to see more
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
л-
уучла уучил- уучил-на уучил-сан уучил уучл-аарай
өөрчлө өөрчил- өөрчил-нө өөрчил-сэн өөрчил өөрчл-өөрэй
эмчлэ эмчил- эмчил-нэ эмчил-сэн эмчил эмчл-ээрэй
л-
цаашла цаашил- цаашил-на цаашил-сан цаашил цаашл-аарай
дээшлэ дээшил- дээшил-нэ дээшил-сэн дээшил дээшл-ээрэй

b) Verb infinitive ends in Consonant + -рах, -рох, -рөх, -рэх

Unlike -лах, -лох, -лөх, -лэх, which only swap under the influence of the цоожоо засад тушаачих consonants, the consonant р switches after any consonant. (After vowels, of course, р behaves quite differently.)

For example, амрах becomes амар- in the stem. The exception is verbs ending in -чах (-чох, -чөх, -чэх), - жах (-жох, -жөх, -жэх), - шах (-шох, -шөх, -шэх), which switch to -и- when swapping.

Consonant (except ж, ч, ш) + р-
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
-вр
авра авар- авар-на авар-сан авар авр-аарай
тэврэ тэвэр- тэвэр-нэ тэвэр-сэн тэвэр тэвр-ээрэй
-др
ядра ядар- ядар-на ядар-сан ядар ядр-аарай
амьдра амьдар- амьдар-на амьдар-сан амьдар амьдр-аарай
мэдрэ мэдэр- мэдэр-нэ мэдэр-сэн мэдэр мэдр-ээрэй
эвдэр эвдэр- эвдэр-нэ эвдэр-сэн эвдэр эвдр-ээрэй
Hover to see more
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
-мр
амра амар- амар-на амар-сан амар амр-аарай
томро томор- томор-но томор-сон томор томр-оорой
хөмрө хөмөр- хөмөр-нө хөмөр-сөн хөмөр хөмр-өөрэй
-ср
тасра тасар- тасар-на тасар-сан тасар таср-аарай
-цр
хоцро хоцор- хоцор-но хоцор-сон хоцор хоцр-оорой

The following verbs have stems with -жил, -чил, and -шил.

ж, ч, ш + р-
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
-жр
сайжра сайжир- сайжир-на сайжир-сан сайжир -сайжр-аарай
-чр
авчра авчир- авчир-на авчир-сан авчир авчр-аарай
-шр
хөгшрө хөгшир- хөгшир-нө хөгшир-сөн хөгшир хөгшр-өөрэй

V. Verb stems in the -их family that use the soft sign (ь) 😧

For verb infinitives ending in consonant + и + х (excluding -жих, -чих, -ших)

The rules for this group are largely the same as those for Class III (stems ending in vowels), but there are idiosyncrasies in the treatment of the vowel и.

To derive the stem, -х is dropped and ь is substituted for и. The verb stem thus ends in the soft sign.

The use of и or the soft sign in inflected words depends on the suffix. The soft sign is used before -сан and -ч/ж (with the notable exception of infinitives ending in -хих, in which и is retained), but и is used before -на and suffixes beginning with vowels. In forms like -аарай, -аасай, etc, note that the first vowel of the suffix should be dropped after и.

Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
тави тавь тави-на тавь-сан тавь тави-(а)арай
тани тань- тани-на тань-сан тань тани-(а)арай
бари барь- бари-на барь-сан барь бари-(а)арай
ури урь- ури-на урь-сан урь ури-(а)арай
Hover to see more
Infinitive Stem Future Past -ж/-ч Form Imperative
хари харь- хари-на харь-сан харь хари-(а)арай
яри ярь- яри-на ярь-сан ярь яри-(а)арай
соли соль- соли-но соль-сон соль соли-(о)орой
боли боль- боли-но боль-сон боль боли-(о)орой
цохи цохь- цохи-но цохь-сон цохи цохи-(о)орой
зохи зохь- зохи-но зохь-сон зохи зохи-(о)орой
мөнхж-их мөнхөж- мөнхөж-нэ мөнхөж-сэн мөнхж-и мөнхж-ээрэй
махс-ах махас- махас-на махс-сан махса махс-аарай
Back to Top