|| 
ᠡᠬᠡ ᠳᠡᠯᠡᠬᠡᠢ ᠵᠢᠨ ᠡᠨᠡᠲᠡᠭᠡ ᠦᠨᠴᠦᠭ ᠲᠣ ᠡᠶᠡ ᠨᠠᠢᠷᠲᠠᠢ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠨᠠᠢᠵᠠ ᠪᠠᠢᠵᠠᠢ᠃ ᠠᠯᠳᠠᠷ ᠨᠡᠷᠡ ᠵᠢ ᠨᠢ ᠬᠡᠯᠡᠪᠡᠯ ᠨᠢᠭᠡ ᠨᠢ ᠠᠪᠤᠭᠴᠢ᠂ ᠨᠥᠭᠥᠭᠡ ᠨᠢ ᠥᠭᠭᠥᠭᠴᠢ ᠭᠡᠳᠡᠭ᠃ ᠠᠪᠤᠭᠴᠢ ᠨᠢ ᠶᠠᠮᠠᠷ ᠶᠠᠭᠤᠮᠠ ᠵᠢ ᠠᠪᠣᠶᠠ ᠭᠡᠵᠦ ᠠᠮᠠ ᠨᠡᠭᠡᠭᠡᠪᠡᠯ ᠦᠭᠭᠦᠭᠴᠢ ᠨᠢ ᠦᠭᠡ ᠳᠠᠭᠣᠨ ᠦᠭᠡᠢ ᠦᠭᠳᠡᠭ ᠭᠡᠨᠡ᠃
ᠠᠪᠣᠭᠴᠢ ᠨᠢ ᠣᠷᠲᠣ ᠬᠦᠯ ᠵᠢᠠᠨ ᠰᠣᠩᠭᠠᠨ ᠲᠦᠳᠡᠯ ᠦᠭᠡᠢ ᠣᠷᠴᠢᠯᠠᠩ ᠢ ᠳᠣᠭᠣᠷᠢᠭᠠᠳ ᠬᠠᠷᠢᠵᠣ ᠢᠷᠡᠯᠠ᠃ ᠭᠡᠲᠡᠯᠡ ᠲᠡᠷᠡ ᠦᠭᠭᠦᠭᠴᠢ ᠵᠢ ᠦᠵᠡᠮᠡᠭᠴᠡ᠄ 《ᠢᠱᠢ! ᠴᠢ ᠮᠢᠨᠢ ᠨᠢᠭᠡ ᠵᠢ ᠨᠢ ᠮᠡᠳᠡᠭᠡᠳ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠢ ᠨᠢ ᠮᠡᠳᠡᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ ᠪᠠᠢᠨᠠ᠂ ᠪᠢ ᠣᠷᠴᠢᠯᠠᠩ ᠵᠢᠠᠷ ᠭᠡᠰᠣᠭᠡᠳ ᠣᠯᠠᠨ ᠰᠠᠢᠬᠠᠨ ᠶᠠᠭᠤᠮᠠ ᠦᠵᠡᠭᠰᠡᠨ ᠪᠣᠯᠪᠠᠴᠣ ᠠᠯᠢᠨ ᠢ ᠨᠢ ᠭᠡᠳ ᠠᠪᠴᠢᠷᠠᠵᠤ ᠴᠢᠳᠠᠭᠰᠠᠨ ᠦᠭᠡᠢ᠃ ᠣᠳᠣ ᠨᠠᠳᠠ ᠳᠤ ᠲᠣᠭᠣᠭᠰᠠᠨ ᠪᠦᠭᠦᠨ ᠵᠢᠠᠨ ᠠᠪᠴᠣ ᠴᠢᠳᠠᠬᠤ ᠲᠣᠮᠣ ᠭᠠᠷ ᠦᠭ》 ᠭᠡᠵᠦ ᠬᠡᠯᠡᠯᠠ᠃
ᠦᠭᠦᠭᠦᠴᠢ ᠨᠢ ᠦᠭᠡ ᠳᠠᠭᠣᠨ ᠦᠭᠡᠢ ᠪᠠᠷ ᠰᠦᠮᠪᠦᠷ ᠠᠭᠤᠯᠠ ᠵᠢ ᠴᠣ ᠰᠢᠭᠦᠷᠡᠭᠦ ᠲᠣᠮᠣ ᠭᠠᠷ ᠦᠭᠴᠡᠢ᠃
ᠬᠣᠭᠣᠯᠠ ᠴᠠᠢ ᠪᠠᠵᠠᠭᠠᠬᠤ ᠬᠣᠷᠣᠮᠬᠠᠨ ᠵᠠᠭᠣᠷᠠ ᠠᠪᠣᠭᠴᠢ ᠪᠠᠰᠠ ᠬᠠᠷᠢᠭᠠᠳ ᠢᠷᠡᠯᠠ᠃ ᠲᠡᠭᠡᠭᠡᠳ ᠦᠭᠭᠦᠭᠴᠢ ᠵᠢ ᠦᠵᠡᠮᠡᠭᠴᠡ ᠣᠷᠣᠭᠣ ᠴᠢᠷᠠᠢᠯᠠᠵᠤ᠄ 《ᠬᠠᠢ! ᠴᠢ ᠰᠠᠨᠠᠭᠠ ᠰᠠᠢᠳᠠᠢ ᠪᠣᠯᠪᠠᠴᠣ ᠮᠢᠨᠣ ᠵᠣᠪᠠᠯᠠᠩ ᠢ ᠮᠡᠳᠡᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ ᠪᠠᠢᠨᠠ᠃ ᠪᠢ ᠣᠷᠴᠢᠯᠠᠩ ᠵᠢᠡᠷ ᠳᠠᠭᠣᠷᠢᠵᠣ ᠠᠮᠳᠠᠳᠣ ᠢᠳᠡᠭᠡᠨ ᠪᠦᠭᠦᠨ ᠢ ᠰᠠᠨᠠᠭᠠ ᠪᠠᠷ ᠵᠢᠠᠨ ᠰᠢᠭᠦᠷᠡᠵᠦ ᠶᠠᠪᠣᠭᠰᠠᠨ ᠪᠣᠯᠪᠠᠴᠣ ᠬᠡᠳᠦ ᠡᠮᠬᠦᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ ᠪᠠᠷ ᠭᠡᠳᠡᠰᠦ ᠮᠢᠨᠢ ᠲᠦᠭᠦᠷᠦᠭᠡᠳ ᠪᠠᠢᠬᠣ ᠶᠣᠮ!》ᠪᠡᠳ ᠭᠡᠳᠡᠰᠦ ᠪᠠᠨ ᠠᠮᠠᠭᠠᠳᠠᠨ ᠬᠠᠷᠠᠮᠰᠠᠪᠠ᠃
ᠦᠭᠭᠦᠦᠴᠢ ᠭᠠᠢᠠᠭᠰᠢᠷᠠᠨ᠄ 《ᠲᠡᠭᠡᠪᠡᠯ ᠴᠢ ᠪᠠᠰᠠᠨ ᠶᠠᠭᠣ ᠠᠪᠬᠣ ᠪᠣᠢ?》 ᠠᠰᠠᠭᠣᠭᠰᠠᠨ ᠳᠤ᠄
(词汇 2)(Vocab 2)《ᠲᠡᠭᠡᠪᠡᠯ ᠪᠢ ᠨᠢᠭᠡ ᠲᠣᠷᠰᠢᠵᠣ ᠦᠵᠡᠶᠡ》 ᠭᠡᠳᠡ ᠠᠪᠣᠭᠴᠢ ᠬᠦᠯ ᠰᠣᠩᠭᠠᠨ ᠭᠠᠷ ᠰᠠᠷᠪᠠᠢᠨ ᠠᠯᠣᠰ ᠢ ᠴᠢᠭᠯᠡᠯᠡ᠃
ᠳᠡᠮᠡᠢ ᠣᠳᠠᠭᠰᠠᠨ ᠦᠭᠡᠢ᠂ ᠠᠪᠣᠭᠴᠢ ᠲᠣᠮᠣ ᠭᠡᠳᠡᠰᠣ ᠪᠠᠨ ᠲᠡᠪᠡᠷᠢᠨ ᠶᠡᠬᠡ ᠯᠠ ᠬᠠᠨᠣᠮᠵᠢᠲᠠᠢ ᠢᠨᠢᠶᠡᠮᠰᠦᠭᠯᠡᠭᠰᠡᠭᠡᠷ ᠪᠣᠴᠠᠵᠤ ᠢᠷᠡᠵᠡᠢ᠃ ᠡᠨᠡ ᠣᠳᠠᠭᠠ ᠲᠡᠷᠡ ᠦᠭᠭᠦᠭᠴᠢ ᠵᠢ ᠦᠵᠡᠮᠡᠭᠴᠡ᠄ 《ᠴᠢ ᠦᠨᠡᠨ ᠰᠠᠢᠨ ᠨᠠᠢᠵᠠ ᠪᠠᠢᠨᠠ᠂ ᠣᠳᠣ ᠪᠢ ᠬᠣᠭᠣᠯᠠ ᠢᠳᠡᠭᠡᠨ ᠢ ᠣᠯᠳᠠᠬᠤ ᠵᠢᠨ ᠬᠢᠷᠢ ᠪᠡᠷ ᠢᠳᠡᠭᠰᠡᠨ ᠴᠣ ᠬᠣᠳᠣᠭᠣᠳᠣ ᠬᠡᠪᠡᠯᠢ ᠮᠢᠨᠢ ᠪᠠᠭᠲᠠᠬᠤ ᠯᠠ ᠪᠣᠶᠠᠨ!》 ᠭᠡᠵᠦ ᠲᠦᠨᠲᠦᠭᠡᠷ ᠭᠡᠳᠡᠰᠦ ᠪᠠᠨ ᠠᠯᠠᠭᠠᠳᠠᠨ ᠪᠠᠶᠠᠷᠯᠠᠨ ᠢᠨᠢᠶᠡᠵᠡᠢ᠃
ᠦᠭᠭᠦᠭᠴᠢ ᠦᠭᠡ ᠵᠢ ᠨᠢ ᠡᠯᠭᠦᠵᠦ᠄ 《ᠨᠠᠢᠵᠠ ᠮᠢᠨᠢ ᠡ᠂ ᠴᠢ ᠣᠳᠣ ᠠᠨᠠᠪᠠᠳ ᠳᠠᠯᠠᠢ ᠵᠢᠨ ᠴᠠᠭᠠᠨᠠ ᠠᠯᠬᠣᠵᠣ ᠬᠦᠷᠬᠦ ᠣᠷᠲᠣ ᠬᠦᠯ ᠲᠡᠢ᠂ ᠰᠦᠮᠪᠦᠷ ᠠᠭᠤᠯᠠ ᠵᠢ ᠰᠢᠭᠦᠷᠡᠵᠦ ᠳᠡᠢᠯᠬᠦ ᠲᠣᠮᠣ ᠭᠠᠷ ᠲᠠᠢ᠂ ᠮᠢᠩᠭᠠᠨ ᠣᠨ ᠦ ᠬᠦᠨᠡᠰᠦ ᠨᠦᠭᠡᠴᠡᠯᠡᠬᠦ ᠶᠡᠬᠡ ᠭᠡᠳᠡᠰᠦ ᠲᠡᠢ ᠪᠣᠯᠵᠠᠢ᠃ ᠣᠳᠣ ᠴᠢᠮᠠ ᠳᠤ ᠶᠠᠭᠣ ᠬᠡᠷᠡᠭᠴᠡᠭᠡ ᠲᠡᠢ ᠪᠠᠢᠭᠠ ᠪᠠᠨ ᠬᠡᠯᠡᠭᠡᠴᠢ!》 ᠭᠡᠰᠡᠨ ᠳᠤ ᠠᠪᠣᠭᠬᠴᠢ᠄
《ᠲᠡᠷᠡ ᠴᠢᠨᠢ ᠶᠠᠮᠠᠷ ᠡᠷᠳᠡᠨᠢ ᠪᠣᠢ?》 ᠭᠡᠵᠦ ᠠᠪᠣᠬᠴᠢ ᠰᠣᠨᠢᠷᠬᠠᠨ ᠠᠰᠠᠭᠣᠪᠠ᠃
《ᠪᠢ ᠴᠢᠮᠠ ᠳᠦ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠮᠡᠳᠡᠯᠭᠡ ᠦᠭᠭᠦᠭᠡᠳᠦᠢ ᠰᠢᠣ》 ᠭᠡᠰᠡᠨ ᠳᠤ ᠠᠪᠣᠬᠴᠢ ᠲᠣᠯᠣᠭᠠᠢ ᠪᠠᠨ ᠰᠡᠭᠰᠦᠷᠦᠭᠰᠡᠨ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠰᠡᠭᠰᠦᠷᠴᠦ᠄ 《ᠵᠠ ᠴᠠᠭᠠᠰᠢ ᠪᠠᠨ᠂ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠢ ᠪᠠᠢᠶᠠ! ᠪᠢ ᠮᠢᠩᠭᠠᠨ ᠣᠨ ᠦ ᠬᠦᠨᠡᠰᠦ ᠪᠠᠨ ᠪᠡᠯᠡᠳᠬᠡᠴᠢᠬᠡᠭᠰᠡᠨ ᠶᠣᠮ ᠴᠢᠨᠢ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠮᠡᠳᠡᠯᠭᠡ ᠵᠢ ᠠᠪᠣᠭᠠᠳ ᠶᠠᠮᠠᠷ ᠬᠡᠷᠡᠭ ᠪᠠᠢᠬᠣ ᠪᠣᠢ?》 ᠭᠡᠵᠦ ᠶᠠᠭᠠᠷᠠᠨ ᠬᠡᠯᠡᠵᠡᠢ᠃
ᠡᠭᠦᠨ ᠢ ᠰᠣᠨᠣᠰᠣᠭᠰᠠᠨ ᠦᠭᠭᠦᠭᠴᠢ ᠣᠷᠲᠣ ᠭᠡᠭᠴᠢ ᠰᠡᠭᠦᠷᠡᠰᠦ ᠠᠯᠳᠠᠭᠠᠳ᠄
《ᠲᠠ ᠴᠢᠨᠢ ᠶᠣᠰᠣᠳᠠᠢ ᠡᠨᠡ ᠳᠡᠯᠡᠬᠡᠢ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡᠬᠢ ᠬᠠᠮᠣᠭ ᠦᠨ ᠪᠦᠳᠦᠭᠦᠨ ᠪᠣᠳᠠᠭᠠᠨ ᠲᠣᠯᠣᠮ ᠮᠦᠨ ᠳᠠ》 ᠭᠡᠵᠦ ᠬᠡᠯᠡᠭᠰᠡᠨ ᠭᠡᠨᠡ᠃⤵︎
Эх дэлхийн энтээ өнцөгт эе найртай найз байжээ. Алдар нэрийг нь хэлвэл нэг нь Авагч, нөгөө нь өггөгч гэдэг. Авагч нь ямар юмыг авъя гэж ам нээвэл Өггөгч нь үг дуунгүй өгдөг гэнэ ээ.
Нэг өдөр Авагч нь "Хуй, Өггөгч өө, би орчлонгийг тойрож чадах хөл авъя" гэж хэлсэнд Өггөгч нь анабад далайн цаан алхаад гардаг урт хөл өгчээ.
Авагч нь урт хөлөө сунган түдэлгүй орчлонгийг тойроод харьж ирлээ.
Гэтэл тэр Өггөгчийг үзмэгц: "Иш! Чи минь нэгийг нь мэдээд хоёрыг нь мэдэхгүй байна, би орчлонгоор хэсээд олон сайхан юмыг үзсэн боловч миний альныг нь гээд авчраж чадсангүй. Одоо надад тоосон бүхнээ авч чадах том гар өг" гэж хэллээ.
Өггөгч нь үг дуунгүйгээр сүмбэр уулыг ч шүүрэх том гар өгчээ.
Хоол цай базааж хоромхон зуур Авагч бас хариад ирлээ.
Тэгээд Өггөгчийг үзмэгц уруу цайрайлаж: "Хай! Чи санаа сайтай боловч миний зовлонгийг мэдэхгүй байна. Би орчлонгоор тойрож амтат идээн бүхний санагаараа шүүрэж явсан боловч гээд үмхэхгүйгээр гэдэс минь дүүрээд байх юм!" гээд гэдсээ алгадан харамсав.
Өггөгч гайхшран "Тэгвэл ч бас юу авах вэ?" гэж асуусанд:
"Үүнийг асуух юу байх бэ? Хоол идээнийг хүүдий шуудайгаар савлах их гэдэстэй болчихвол мянган оны хүнсээ нөөцлөх биш үү?" гэж Авагч нь хэлжээ.
Өггөгч хөмсөг атируулан бодолхийлээд Авагчын гэдэсэн дээр том гэгч тойрог зуусанд: "Энэ чинь юу вэ?" гэж Авагч яаран асуув.
Заа одоо чи хэдий идье төдий идэж дийлэх гэдэстэй болсон" гэж Өггөгч учир ёс нь тайлбарлаж өгсөнд:
"Тэгвэл би нэг туршиж үзье" гээд Авагч хөл сунган гар сарвайн алсийг чиглэлээ.
Дэмий удсангүй, Авагч том гэдсээ тэврэн их л ханамжтай инээмсэгэлсээр буцаж иржээ. Энэ удаа тэр Өггөгчийг үзмэгч "Чи үнэн сайн найз байнаа, одоо би хоол идээний олдохийн хирээр идсэн ч ходоод хэвэл минь багтах л буян!" гэж түнтгэр гэдсээ алгадан баярлан инээжээ.
Өггөгч үгийг нь өлгөгж "Найз минь аа, чи одоо анабад далайн цаан алхаж хүрэх урт хөлтэй, сүмбэр уулыг шүүрэж дийлэх том гартай, мянган оны хүнс нөөцлөх их гэдстэй болжээ. Одоо чамд юу хэрэгцээтэй байгаагаа хэлээч!" гэсэнд Авагч:
"Өөр юм авахгүй. Найзын өгсөн энэ гурван эрдэнэ минь энэ насанд гүйцчихнээ" гээд гар өргөн талархав.
Үнэнч зантай Өггөгч үгийн залгаж: "Найз минь аа, би чамд хамгийн үнэ цэнэтэй эрдэнээ харин өгдүй шүү" гэж хэлтэл:
"Тэр чинь ямар эрдэнэ вэ?" гэж Авагч сонирхон асуув.
"Би чамд эрдэм мэдлэг өгдүй шүү" гэсэнд Авагч толгойгоо сэгсэрсэн дээр сэгсэрж: "Заа цаашаа, түүний байя! Би мянган оны хүнсээ бэлтэгчихсэн юм чинь эрдэм мэдлэгийг аваад ямар хэрэг байх вэ?" гэж яаран хэлжээ.
Үнийг сонссон Өггөгч урт гэгч сүүрс алдаад:
"Та чинь ёстой энэ дэлхий дэрх хамгийн бүдүүн будаан тулам мөн дээ" гэж хэлсэн гэнэ ээ.
bʊda:n tʊlǎm
əx dəlxi:n əntə: onʧigt əj næ:rtæ: næ:ʤ bæ:ʤæ:
aldǎr nəri: n xəlbəl nəg n abǎgʧ, nogo: n oggǒgʧ gədə̌g
abǎgʧ n jamǎr jumi: abja gəʤ am nə:bə̌l oggǒgʧ n ug dʊ:ngui ogdǒg gənə:
nəg odǒr abǎgʧ n "xui, oggǒgʧ ə:, bi ɔrʧlɔ̌ŋi: tœ:rɔ̌ʤ ʧɪdǎx xol abja" gəʤ xəlsə̌nd oggǒgʧ n anbǎd dalæ:n ʧa:n alxa:d gardǎg ʊrt xol ogʧæ:
abǎgʧ n ʊrt xolo: sʊŋgǎn tudə̌lgui ɔrʧlɔ̌ŋgi: tœ:rɔ:d xærʤ irlæ:
gətə̌l tər oggǒgʧi: uʤmə̌gʧ "iʃ! ʧi min nəgi: n mədə:d xɔjǎri: n mədəxgui bæ:na, bi ɔrʧlɔ̌ngɔ:r xəsə:d ɔlɔ̌n sæ:xǎn jum uʤsə̌n bɔlɔ̌bʧ (bɔlbɔ̌ʧ) ælni: n gəd abʧrǎʤ ʧɪdsǎngui
ɔdɔ: nadǎd tɔ:sɔ̌n buxə̌nə:n abʧ ʧɪdǎx tɔm gar og" gəʤ xəllæ:
oggǒgʧ n ug dʊ:nguigə:r sumbə̌r ʊ:li: ʧ ʃu:rə̌x tɔm gar ogʧæ:
xɔ:l ʧæ: baʤa:x xɔrɔ̌mxɔ̌n ʤʊ:r abǎgʧ bas xæra:d irlæ:
təgə:d oggǒgʧi: uʤmə̌gʧ ʊrʊ: ʧæræ:lǎʤ "xæ:! ʧi sana: sæ:tæ: bɔlɔ̌bʧ mini: ʤɔblɔ̌ŋi: mədə̌xgui bæ:na bi ɔrʧlɔ̌ngɔ:r tœ:rɔ̌ʤ amtǎt idə:n buxə̌ni: sana:ga:ra:n ʃu:rə̌ʤ jabsǎn bɔlɔ̌bʤ gəd umxə̌xguigə:r gədə̌s min du:rə:d bæ:x jum!" gəd gədəsə:n alǎgdǎn xarǎmsǎb
oggǒgʧ gæ:xǎʃrǎn "təgbə̌l ʧ bas ju: abǎx bə̌?" gəʤ asʊ:sǎnd
"u:ni: asʊ:x ju: bæ:x bə̌? xɔ:l idə:ni: xu:də: ʃʊ:dæ:ga:r sablǎx ix gədə̌stəi bɔlʧixbɔ̌l mjaŋgǎn ɔni: xunsə:n no:ʧlɔ̌x biʃ u:?" gəʤ abǎgʧ n xəlʤæ:
oggǒgʧ xomsǒg ætrʊ:lǎn bɔdɔ̌lxi:lə:d abǎgʧi:n gədsə̌n də:r tɔm gəgʧ tœ:rɔ̌g ʤʊrsǎnd "ən ʧin ju: bə̌?" gəʤ abǎgʧ ja:rǎn asʊ:b
"ʤa ɔdɔ: ʧi xədi: idəjə gəbəl todoi idəʤ di:lə̌x gədə̌stəi bɔlsɔn" gəʤ oggǒʧ ʊʧɪr jɔs n tæ:lbǎrlǎʤ ogsǒnd
"təgbə̌l bi nəg tʊrʃiʤ uʤəjə" gəd abǎgʧ xol sʊŋgǎn gar sarbɪ:n alsi: ʧigləlæ:
dəmi: ʊdsǎn gui, abǎgʧ tɔm gədsə:n təbrə̌n ix l xanǎmʤtæ: ɪniəmsə̌gə̌lsə:r bʊʧɪʤ irʤæ:
ən ʊda: tər oggǒgʧi: uʤməgʧ "ʧi unə̌n sæ:n næ:ʤ bæ:na, ɔdɔ: bi xɔ:l idə:ni: ɔldɔ̌xi:n xirə:r idsə̌n ʧ xɔdɔ:d xəbə̌l min bagtǎx l bʊjɪn!" gəʤ tuntgə̌r gədsə:n alǎgdǎn bajɪrlǎn iniəʤæ:
oggǒgʧ ugi: n olgǒʤ "næ:ʤ min ə:, ʧi ɔdɔ: anbǎd dalæ:n ʧa:n alxǎʤ xurə̌x ʊrt xoltəi, sumbə̌r ʊ:li: ʃu:rə̌ʤ di:lə̌x tɔm gartæ:, mjaŋgǎn ɔni: huns no:ʧlǒx ix gədstəi bɔlʤæ:
ɔdɔ: ʧamd ju: xərə̌gʧə:təi bæ:ga:ga:n xələ:ʧ!" gəsə̌nd abǎgʧ
"o:r jum abǎxgui. næ:ʤi:n ogsǒn ən gʊrbǎn ərdə̌n min ən nasǎnd guiʧixnə:" gəd gar orgǒn talǎrxǎb.
unə̌nʧ ʤaŋtæ: oggǒgʧ ugi: n ʤalgǎʤ "næ:ʤ min ə:, bi ʧamd xamgi:n un ʧintæ: ərdə̌nə:n xarin ogdui ʃu:" gəʤ xəltəl
"tər ʧin jamǎr ərdə̌n bə̌?" gəʤ abǎgʧ sœnɪrxɔ̌n asʊ:b
"bi ʧamd ərdə̌m mədlə̌g ogdui ʃu:"gəsə̌nd abǎgʧ tɔlgœ:gɔ:n səgsə̌rsə̌n də:r səgsə̌rʤ "ʤa ʧa:ʃa:n, tu:ni: bæ:ja!
bi mjaŋgǎn ɔni xunsə:n bəltə̌gʧixsə̌n jum ʧin ərdəm mədlə̌gi: aba:d jamǎr xərə̌g bæ:x bə̌?" gəʤ ja:ran xəlʤæ:
uni: sɔnssɔ̌n oggǒgʧ ʊrt gəgʧ su:rs alda:d
"ta ʧin ən dəlxi: də:rx xamgi:n budu:n bʊda:n tʊlǎm mon də:" gəʤ xəlsə̌n gənə:
| (词汇 1)(Vocab 1) | (回文章)(Back to passage) |
| ᠪᠣᠳᠠᠭᠠ (budaɣ-a) |
bʊda: ~ bada: будаа (注)(Note) 【rice】 【米, 米饭】 |
| ᠲᠤᠯᠤᠮ (tulum) |
tʊlǎm тулам 【skin used as vessel for liquids, leather bag】 【皮包, 皮口袋】 |
| ᠡᠨᠡᠲᠡᠭᠡ (enetege) |
əntə: энтээ 【on this side, thither】 【这边, 这儿】 |
| ᠥᠨᠴᠥᠭ (önčög) |
onʧig өнцөг 【angle, external corner】 【外边的角, 角落】 |
| ᠡᠶᠡ (ey-e) |
əj эе 【peace, accord, harmony, amity, friendship】 【和睦, 亲睦, 和蔼, 和气, 友情】 |
| ᠨᠠᠢᠷᠲᠠᠢ (nairtai) |
næ:rtæ: найртай 【friendly, amiable, harmonious】 【友好的, 和好的, 和睦的】 |
| ᠨᠥᠭᠥᠭᠡ (nögöge) |
nogo: нөгөө 【the other】 【另, 彼, 另外】 |
| ᠨᠡᠭᠡᠭᠡᠬᠦ (negegexü) |
nə:x нээх 【to open】 【开, 开启, 打开】 |
| ᠳᠠᠭᠤ (daɣu) |
dʊ: дуу 【sound, noise, voice】 【声音】 |
| ᠦᠭᠡ ᠳᠠᠭᠤᠨ ᠦᠭᠡᠢ (üge daɣun ügei) |
ug dʊ:ngui үг дуунгүй 【without a word】 【寡言的, 无声无息的】 |
| ᠣᠷᠴᠢᠯᠠᠩ (orčilang) |
ɔrʧlɔ̌ŋ орчлон 【universe, world, cycle of reincarnations】 【宇宙, 寰宇, 世界, 世间, 人间】 |
| ᠲᠣᠭᠣᠷᠢᠬᠤ (toɣorixu) |
tœ:rɔ̌x тойрох 【to go round, tour】 【游逛, 周游, 绕, 绕过】 |
| ᠤᠷᠲᠤ (urtu) |
ʊrt урт 【long】【长的】【長い】 |
| ᠬᠥᠯ (xöl) |
xol хөл 【leg, legs】【腿】【脚】 |
| ᠠᠨᠠᠪᠠᠳ ᠳᠠᠯᠠᠢ (anabad dalai) |
anbǎd dalæ: анабад далай 【limitless sea】 【乐海, 无边无际的海】 |
| ᠴᠠᠭᠠᠨᠠ (čaɣan-a) |
ʧa:n цаана 【beyond】 【那边, 那面】 |
| ᠠᠯᠬᠤᠬᠤ (alxuxu) |
alxǎx алхах 【to step, walk, stride】 【迈, 跨, 迈步, 跨步】 |
| ᠭᠠᠷᠬᠤ (ɣarxu) |
garǎx гарах 【to go out, come out】【出】【出る】 |
| ᠰᠤᠩᠭᠠᠬᠤ (sungɣaxu) |
sʊŋgǎx сунгах 【to stretch out, lengthen, extend】 【伸, 伸展】 |
| ᠲᠦᠳᠡᠯ ᠦᠭᠡᠢ (tüdel ügei) |
tudə̌lgui түдэлгүй 【without delay】 【毫不迟疑的, 不拖延的】 |
| ᠊ᠮᠠᠭᠴᠠ ᠊ᠮᠡᠭᠴᠡ (-maɣča ~ -megče) |
-magʧ, -məgʧ -магц, -мэгц 【as soon as ...】 【刚..就...】 |
| ᠢᠱᠢ (iši) |
iʃ: иш 【interjection of displeasure】 【唉】 |
| ᠬᠡᠰᠦᠬᠦ (xesüxü) |
xəsə̌x хэсэх 【to wander, roam, visit】 【串, 逛, 闲游, 闲逛】 |
| ᠠᠯᠢ (ali) |
æl аль 【which】 【哪个】 |
| ᠪᠦᠬᠦᠨ (büxün ~ böxön) |
buxə̌n ~ boxǒn бүхэн 【whole, entire, all, each】 【全, 全部, 全体, 一切, 所有】 |
| ᠲᠣᠭᠣᠬᠤ (toɣoxu) |
tɔ:x тоох 【to esteem, value】 【看中, 相中, 看得起, 器重】 |
| ᠰᠦᠮᠪᠦᠷ (sümbür ~ sömbör) |
sumbə̌r ~ sombǒr сүмбэр 【Mount Sumeru (mountain at the centre of the universe)】 【须弥】 |
| ᠰᠢᠭᠦᠷᠡᠬᠦ (sigürexü) |
ʃu:rə̌x шүүрэх 【to snatch something】 【攫取，捕抓】 |
| ᠪᠠᠵᠠᠭᠠᠬᠤ (baǰaɣaxu) |
baʤa:x базаах 【to prepare, ready】 【准备, 预备】 |
| ᠬᠣᠷᠣᠮᠬᠠᠨ (xoromxan) |
xɔrɔ̌mxɔ̌n хоромхон 【instantly, in second, in a moment】 【刹那, 瞬间】 |
| ᠵᠠᠭᠤᠷᠠ (ǰaɣur-a) |
ʤʊ:r зуур 【a moment, a short period of time】 【在...时候】 |
| ᠤᠷᠤᠭᠤ (uruɣu) |
ʊrʊ: уруу 【downward, (of face) sad】 【往下, 朝下】 |
| ᠴᠢᠷᠠᠢᠯᠠᠬᠤ (čirailaxu) |
ʧæræ:lǎx царайлах 【to look, have a certain expression on the face】 【显出...脸色, 露出...脸色】 |
| ᠰᠠᠢᠲᠠᠢ (saitai) |
sæ:tæ: сайтай 【having good quality, good-natured, kind-hearted】 【好的】 |
| ᠵᠣᠪᠠᠯᠠᠩ (ǰobalang) |
ʤɔblɔ̌ŋ зовлон 【torment, suffering, hardship, sorrow, grief】 【痛苦, 痛楚, 苦难】 |
| ᠡᠮᠬᠦᠬᠦ (emxüxü) |
umxə̌x, uŋxə̌x үмхэх ~ үнхэх 【to put into, hold in the mouth】 【含, 衔, 吃】 |
| ᠳᠦᠭᠦᠷᠬᠦ (dügürxü) |
du:rə̌x дүүрэх 【to fill, pour full, become filled】 【满, 变满, 充满, 挤满】 |
| ᠠᠯᠠᠭᠠᠳᠠᠬᠤ (alaɣadaxu) |
algǎdǎx алгадах 【to slap with the hand】 【拍, 掴, 拍掌, 击掌】 |
| ᠬᠠᠷᠠᠮᠰᠠᠬᠤ (xaramsaxu) |
xarǎmsǎx харамсах 【to regret, be sorry, pitty】 【遗憾, 惋惜, 过意不去, 难过】 |
| ᠭᠠᠢᠬᠠᠰᠢᠷᠠᠬᠤ (ɣaixasiraxu) |
gæ:xaʃrǎx гайхашрах 【to be astonished, to wonder】 【惊奇, 惊异, 惊讶】 |
| ᠬᠦᠨᠡᠰᠦ (xünesü) |
xuns хүнс 【provisions, food】 【食量, 干粮, 食品】 |
| ᠬᠡᠦᠳᠡᠢ (xeüdei) |
xu:də: хүүдий 【bag, wallet, purse, tobacco pouch】 【口袋, 袋子】 |
| ᠰᠢᠭᠤᠳᠠᠢ (siɣudai) |
ʃʊ:dæ: шуудай 【bag, sack】 【袋, 口袋, 囊】 |
| ᠰᠠᠪᠠᠯᠠᠬᠤ (sabalaxu) |
sablǎx савлах 【to put in a container, bag or sack】 【盛入, 装入】 |
| ᠨᠥᠭᠡᠴᠡᠯᠡᠬᠦ (nögečelexü) |
no:ʧlǒx нөөцлөх 【lay in stores or stock】 【积蓄, 贮蓄】 |
| ᠬᠥᠮᠥᠰᠬᠡ (xömösxe) |
xomsǒg хөмсөг 【eyebrow】 【眉, 眉毛】 |
| ᠠᠲᠤᠷᠢᠭᠤᠯᠬᠤ (aturiɣulxu) |
ætrʊ:lǎx атируулах 【(causative of ᠠᠲᠣᠷᠢᠬᠤ)↓, to knit, crease (brow)】 【(ᠠᠲᠣᠷᠢᠬᠤ的使动态)↓, 皱, 蹙, 蜷】 |
| ᠠᠲᠤᠷᠢᠬᠤ (aturixu) |
ætrǎx атирах 【to wrinkle, contract into wrinkles】 【皱, 起皱纹 |
| ᠬᠥᠮᠥᠰᠬᠡ ᠠᠲᠤᠷᠢᠭᠤᠯᠬᠤ (xömösge aturiɣulxu) |
xomsǒg ætrʊ:lǎx хөмсөг атируулах 【to knit, crease the brow】 【皱眉】 |
| ᠪᠣᠳᠣᠯᠬᠢᠯᠠᠬᠤ (bodolxilaxu) |
bɔdɔ̌lxi:lə̌x бодолхийлэх 【to cogitate, plan, intend】 【考虑, 思索, 思考, 琢磨, 思虑】 |
| ᠭᠡᠭᠴᠢ (gegči) |
gəgʧ гэгч 【so-called, a certain】 【做叫...者, 所谓...者, 被称为, 被叫为】 |
| ᠲᠣᠭᠣᠷᠢᠭ (toɣoriɣ) |
tœ:rɔ̌g тойрог 【orbit, circumference】 【区, 圈】 |
| ᠵᠢᠷᠤᠬᠤ (ǰiruxu) |
ʤʊrǎx зурах 【to draw】 【画, 绘, 划】 |
| ᠶᠠᠭᠠᠷᠠᠬᠤ (yaɣaraxu) |
ja:rǎx яарах 【to hurry, hasten, be busy】 【急忙, 急碌, 匆忙】 |
| (词汇 2)(Vocab 2) | (回文章)(Back to passage) |
| ᠬᠡᠳᠦᠢ...ᠲᠡᠳᠦᠢ (xedüi ... tedüi) |
xədi: ... todoi хэдий...төдий 【as much as...】 【多少...就那么多】 |
| ᠣᠴᠢᠷ ᠶᠣᠰᠣ (učir yoso) |
ʊʧɪr jɔs учир ёс 【reason】 【道理, 情理】 |
| ᠲᠠᠢᠯᠪᠤᠷᠢᠯᠠᠬᠤ (tailburilaxu) |
tæ:lbǎrlǎx тайлбарлах 【to explain, elucidate, interpret, comment】 【解释, 注释, 注解, 解说, 说明, 讲解】 |
| ᠲᠤᠷᠰᠢᠬᠤ (tursixu) |
tʊrʃɪx турших 【to try, test, experiment】 【试, 试验】 |
| ᠰᠠᠷᠪᠠᠢᠬᠤ (sarbaixu) |
sarbɪ:x сарвайх 【to stretch oneself out, spread oneself】 【伸出, 张开, 伸张, 伸开】 |
| ᠠᠯᠣᠰ (alus) |
als алс 【far, remote, distant】 【远的, 远方的, 遥远的, 远隔的】 |
| ᠴᠢᠭᠯᠡᠬᠦ (čiglexü) |
ʧiglə̌x чиглэх 【to move toward, head toward】 【朝, 向, 走向, 趋向】 【に向かう】 |
| ᠳᠡᠮᠡᠢ...ᠦᠭᠡᠢ (demei ... ügei) |
dəmi: ... gui дэмий...гүй 【not too...】 【没有...（多少、多久）】 |
| ᠤᠳᠠᠬᠤ (udaxu) |
ʊdǎx удах 【to tarry, delay, to last】 【久, 长久, 久往】 |
| ᠲᠡᠪᠡᠷᠢᠬᠦ (teberixü) |
təbrə̌x тэврэх 【to embrace, to clasp】 【抱, 抱起, 拥抱】 |
| ᠬᠠᠨᠤᠮᠵᠢᠲᠠᠢ (xanumǰitai) |
xanǎmʤtæ: ханамжтай ~ хангамжтай 【satisfactory, adequate】 【满足的, 心满意足的】 |
| ᠢᠨᠢᠶᠡᠮᠰᠦᠭᠯᠡᠬᠦ (iniyemsüglexü) |
ɪniəmsə̌glə̌x инээмсэглэх 【to smile】 【微笑, 含笑】 |
| ᠪᠣᠴᠠᠬᠤ (bučaxu) |
bʊʧɪx буцах 【to return, go back】 【回, 返, 回返, 回去】 |
| ᠦᠨᠡᠨ (ünen) |
unən үнэн 【true】 【真正, 真诚, 真实】 |
| ᠣᠯᠳᠠᠬᠤ (oldaxu) |
ɔldɔ̌x олдох 【to find, get】 【得, 得到, 发现, 见到】 |
| ᠬᠢᠷᠢ (xiri) |
xir хир, хэр 【capacity, ability】 【程度, 限度, 范围】 |
| ᠬᠣᠳᠣᠭᠣᠳᠣ (xodoɣodo) |
xɔdɔ:d ходоод 【stomach】 【胃】 |
| ᠬᠡᠪᠡᠯᠢ (xebeli) |
xəbə̌l хэвэл 【belly, womb】【腹部, 子宫】【腹部, 子宮】 |
| ᠪᠠᠭᠳᠠᠬᠤ (baɣtaxu) |
bagtǎx багтах 【to be contained in, stored in, included in】 【包括, 包含, 容纳】 |
| ᠪᠤᠶᠠᠨ (buyan) |
bʊyɪn буян 【(adds emphasis)】 【(强调语气】 |
| ᠲᠦᠨᠲᠦᠭᠡᠷ (tüntüger) |
tuntgə̌r түнтгэр 【bulging, pot-bellied, chubby, plump】 【鼓起的, 凸起的, 圆鼓的】 |
| ᠪᠠᠶᠠᠷᠯᠠᠬᠤ (bayarlaxu) |
bajɪrlǎx баярлах 【to rejoice, be glad or happy】 【欢喜, 高兴, 得意】 |
| ᠢᠨᠢᠶᠡᠬᠦ (iniyexü) |
iniəx инээх 【to laugh】 【笑】 |
| ᠦᠭᠡ ᠡᠯᠭᠦᠬᠦ (üge elgüxü) |
ug olgǒx үг өлгөх 【to comment on a remark】 【插话】 |
| ᠬᠡᠷᠡᠭᠴᠡᠭᠡ (xeregčege) |
xərə̌gʧə: хэрэгцээ 【needs, necessities, use】 【需要, 用处】 |
| ᠊ᠭᠠᠴᠢ᠂ ᠊ᠭᠡᠴᠢ (-ɣači ~ -geči) |
-a:ʧ, -ə:ʧ -аач, -ээч 【please (request)】 【（要求, 请求）】 |
| ᠥᠭᠡᠷᠡ (öger-e) |
o:r өөр 【other, different】 【别的, 另外的】 |
| ᠨᠠᠰᠤ (nasu) |
nas нас 【life】 【人生, 一辈子】 |
| ᠭᠦᠢᠴᠡᠬᠦ (güičexü) |
guiʧix гүйцэх 【to be enough】 【足够, 够用】 |
| ᠊ᠴᠢᠬᠠ᠊᠂ ᠊ᠴᠢᠬᠡ᠊ (-čixa ~ -čixe) |
-ʧix- -чих 【(indicates completion)】 【（完成体）】 |
| ᠡᠷᠭᠦᠬᠦ (ergüxü) |
orgǒx өргөх 【to raise, lift up, elevate, offer, present, show respect towards】 【举, 托, 擎, 抬】 |
| ᠲᠠᠯᠠᠷᠬᠠᠬᠤ (talarxaxu) |
talǎrxǎx талархах 【to thank, appreciate】 【谢, 感谢】 |
| ᠦᠨᠡᠨᠴᠢ (ünenči) |
unə̌nʧ үнэнч 【honest, faithful, loyal, true】 【真诚的, 诚实的, 忠厚的, 忠诚的】 |
| ᠵᠠᠩ (ǰang) |
ʤaŋ зан 【character, nature, temperament, disposition】 【性子, 性格, 性情, 脾气】 |
| ᠵᠠᠯᠭᠠᠬᠤ (ǰalɣaxu) |
ʤalgǎx залгах 【to connect, link, join】 【连, 接, 连接】 |
| ᠦᠨᠡ ᠴᠡᠨᠡ (ün-e čen-e) |
un ʧin үнэ цэнэ 【value】 【价值】 |
| ᠰᠣᠨᠢᠷᠬᠠᠬᠤ (sonirxaxu) |
sœnɪrxɔ̌x сонирхох 【to be interested, be curious】 【好奇, 感兴趣】 |
| ᠮᠡᠳᠡᠯᠭᠡ (medelge) |
mədlə̌g мэдлэг 【knowledge, learning, understanding】 【知识, 学识】 |
| ᠰᠡᠭᠰᠦᠷᠬᠦ (segsürxü) |
səgsrə̌x сэгсрэх 【to shake】 【摇, 抖】 |
| ᠥᠭᠭᠥᠭᠡᠳᠦᠢ (öggögedüi) |
ogo:dui өгөөдүй (注)(Note) 【have not given】 【还没有给】 |
| ᠴᠠᠭᠠᠰᠢ (čaɣasi) |
ʧa:ʃ цааш 【over there, that way】 【向那边, 朝那边】 |
| ᠴᠠᠭᠠᠰᠢ ᠪᠠᠨ (čaɣasi ban) |
ʧa:ʃa: цаашаа 【"(move) over there", means something like 'get away with you'】 【“你去一边”＝“我不要”】 |
| ᠪᠠᠢᠬᠤ (baixu) |
bæ:x байх 【to stop, cease, here meaning something like 'forget it'】 【不, 别 (表示阻挠或中止的意思)】 |
| ᠪᠡᠯᠡᠳᠬᠡᠬᠦ (beledxexü) |
bəltgə̌x бэлтгэх 【to prepare, ready】 【准备, 预备】 |
| ᠶᠤᠮ (yum) |
jum юм 【that is so】 【是】 |
| ᠬᠡᠷᠡᠭ (xereg) |
xərə̌g хэрэг 【need】 【需要, 必要】 |
| ᠰᠡᠭᠦᠷᠡᠰᠦ ᠠᠯᠳᠠᠬᠤ (següresü aldaxu) |
su:rs ~ ʃu:rs aldǎx шүүрс ~ сүүрс алдах (注)(Note) 【to sigh】【叹气, 叹息】 |
| ᠶᠣᠰᠣᠲᠠᠢ (yosotai) |
jɔstœ: ёстой 【really】 【真的是, 其实】 |
| ᠪᠤᠳᠠᠭᠠᠨ ᠲᠤᠯᠤᠮ (budaɣan tulum) |
bʊda:n tʊlǎm ~ bada:n tʊlǎm будаан тулам (注)(Note) 【leather bag for rice; useless lump】 【饭桶】 |
| ᠪᠤᠳᠠᠭᠠ | In M, refers to grain (millet, etc.). Rice is known as ᠴᠠᠭᠠᠨ ᠪᠤᠳᠠᠭᠠ ʧaga:n bʊda: цагаан будаа在蒙古国指谷类（粟等），大米叫ᠴᠠᠭᠠᠨ ᠪᠤᠳᠠᠭᠠцагаан будаа. (回去) (Back) |
| ᠥᠭᠭᠥᠭᠡᠳᠦᠢ | An IM colloquial form equivalent to ᠥᠭᠭᠥᠭᠰᠡᠨ ᠦᠭᠡᠢögsöngui өгсөнгүй. Not found in standard grammars.意思跟ᠥᠭᠭᠥᠭᠰᠡᠨ ᠦᠭᠡᠢögsöngui 是一样的。内蒙的口语的说法，标准语法书上没有记载。 (回去) (Back) |
| ᠰᠡᠭᠦᠷᠡᠰᠦ ᠠᠯᠳᠠᠬᠤ | 这个说法好像从中文直接翻译过来的，蒙古国看来不用。 The teacher had never heard the pronunciation ʃu:rs шүүрс for ᠰᠡᠭᠦᠷᠡᠰᠦ (回去) (Back) |
| ᠪᠤᠳᠠᠭᠠᠨ ᠲᠤᠯᠤᠮ | 老师没听说过шүүрс这个发音.The expression bʊda: tʊlǎm будаан тулам appears to be a direct translation of Chinese 饭桶 fàntǒng, literally a large container for holding rice, but actually referring to someone who is only good at eating, 'a useless lump'. (回去) (Back) |
