||
ᠰᠣᠷᠣᠭᠴᠢ ᠪᠢᠳᠡ ᠪᠠᠭᠠ ᠡᠴᠡ ᠪᠠᠨ ᠪᠣᠯᠪᠠᠰᠣᠨ ᠶᠣᠰᠣ ᠵᠢ ᠰᠣᠷᠣᠶᠠ᠃ ᠭᠡᠷ ᠲᠣ ᠢᠷᠡᠭᠰᠡᠨ ᠭᠡᠢᠴᠢᠨ ᠵᠣᠴᠢᠨ ᠲᠠᠢ《ᠠᠪᠠᠭᠠ ᠲᠠ ᠰᠠᠢᠨ ᠤᠤ?》᠂《ᠠᠨᠢᠶᠠ ᠲᠠ ᠰᠠᠢᠨ ᠤᠤ?》ᠭᠡᠵᠦ ᠠᠯᠢ ᠲᠣᠬᠢᠷᠠᠮᠵᠢᠳᠠᠢ ᠳᠠᠭᠣᠳᠠᠯᠭᠠ ᠪᠠᠷ ᠳᠠᠭᠣᠳᠠᠵᠤ᠂ ᠠᠮᠣᠷ ᠠᠰᠠᠭᠣᠨ᠂ 《ᠳᠣᠲᠣᠭᠰᠢ ᠪᠠᠭᠣ᠂ ᠳᠡᠭᠡᠭᠰᠢ ᠰᠠᠭᠠᠲᠠ》 ᠭᠡᠵᠦ ᠬᠦᠨᠳᠦᠯᠡᠨ ᠶᠠᠷᠢᠵᠣ ᠰᠣᠷᠣᠶᠠ᠃
ᠵᠠᠮ ᠳᠡᠭᠡᠷ ᠡ ᠠᠭᠣᠯᠵᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠠᠨᠢᠯ ᠪᠦᠮᠦᠨ ᠲᠡᠢ ᠳᠠᠷᠣᠣ ᠬᠦᠩᠭᠡᠮᠰᠦᠭ᠌ ᠳᠣᠣᠭᠠᠷᠴᠣ᠂ ᠮᠡᠨᠳᠦ ᠶᠣᠰᠣ ᠲᠠᠢ ᠵᠣᠯᠭᠠᠵᠤ ᠰᠣᠷᠣᠶᠠ᠃
ᠰᠣᠷᠣᠭᠴᠢ ᠪᠢᠳᠡ ᠬᠠᠷᠠᠬᠠᠨ ᠪᠠᠭᠠ ᠡᠴᠡ ᠪᠠᠨ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠦᠨᠳᠦᠰᠦᠲᠡᠨ ᠦ ᠪᠠᠨ ᠪᠣᠯᠪᠠᠰᠣᠨ ᠰᠠᠢᠬᠠᠨ ᠶᠣᠰᠣ ᠵᠠᠩᠰᠢᠯ ᠢ ᠰᠣᠷᠴᠣ᠂ ᠵᠠᠯᠭᠠᠮᠵᠢᠯᠠᠨ ᠪᠠᠳᠠᠷᠠᠭᠣᠯᠵᠣ ᠶᠠᠪᠣᠶᠠ᠃⤵︎
bɔlɔ̌bsɔ̌n jɔs sʊrja:
sʊrǎgʧ bid baga:sa:n bɔlɔ̌bsɔ̌n jɔsi: sʊrja:. gɘrt irsə̌n gi:ʧin ʤœxɪnte: 'abǎg ta sæ:n ʊ:?' 'anɪa ta sæ:n ʊ:?' gəʤ æl tœxrɔ̌mʤtœ: dʊ:dlaga:r dʊ:dǎʤ, amǎr asʊ:n, 'dɔtɔ̌gʃ bʊ:, də:ʃ sa:t' gəʤ xundlə̌n jærʤ sʊrja:
a:b ə:ʤ, axǎs ʤaxǎs xunte: 'ʧi iŋgə! ʧi təg!' gəʤ ʤa:ʤ ʤærlǎgdǎʤ jærɪxgui xærɪn 'ta iŋgə̌x u:? ta təgə̌x u:?' gəʤ ʤoblǒʤ xussə̌n ugə:r əjildə̌g sæ:xǎn xəlʤ sʊrja:
ʤam də:r tænɪl xunte: darʊ: xoŋgǒmsǒg dʊ:grǎʧ, mənd jɔstoi ʤɔlgɔ̌ʤ sʊrja:
sʊrǎgʧ bid xarxǎn baga:sa:n mɔŋgǒl undə̌stni:xə:n bɔlɔ̌bsɔ̌n sæ:xǎn jɔs ʤaŋʃɪli: sʊrja:, ʤalgǎmʤlǎn badrʊ:lʤ jabja:
Боловсон ёс суръя
Сурагч бид багаасаа боловсон ёсыг суръя. Гэрт ирсэн гийчин зочинтай "Авга та сайн уу?", "Аниа та сайн уу?" гэж аль тохиромжтой дуудлагаар дуудаж, амар асуун, "Дотогш буу, дээш саат" гэж хүндлэн ярьж суръя.
Аав ээж, ахас захас хүнтэй "Чи ингэ! Чи тэг!" гэж зааж зарлигдаж ярихгүй харин "Та ингэх үү? Tа тэгэх үү?" гэж зөвлөж хүссэн үгээр эелдэг сайхан хэлж суръя.
Зам дээр уулзсан танил хүнтэй даруу хөнгөмсөг дуугарч, мэнд ёстой золгож суръя.
Сурагч бид хараахан багасаа Монгол үндэстнийхээ боловсон сайхан ёс заншлиг сурч, залгамжлан бадруулж явъя.
| ᠪᠣᠯᠪᠠᠰᠤᠨ (bolbasun) |
bɔlɔ̌bsɔ̌n боловсон 【educated, civilised, cultured】 【文明的, 有教养的】 |
| ᠶᠣᠰᠣ (yoso) |
jɔs ёс 【customs, etiquette, rules】 【理, 道理, 礼, 礼貌, 规矩】 |
| ᠰᠤᠷᠬᠤ (surxu) |
sʊrǎx сурах 【to learn, study】 【学, 学习】 |
| ᠰᠤᠷᠤᠭᠴᠢ (suruɣči) |
sʊrǎgʧ сурагч 【student, pupil】 【学生】 |
| ᠪᠠᠭᠠ (baɣ-a) |
bag бага 【small, young】 【小的, 少的, 年幼的】 |
| ᠭᠡᠷ (ger) |
gər гэр 【yurt, house】 【房, 舍, 屋, 毡包】 |
| ᠢᠷᠡᠬᠦ (irexü) |
irə̌x ирэх 【to come】 【来】 |
| ᠭᠡᠢᠴᠢᠨ ᠵᠣᠴᠢᠨ (geičin ǰočin) |
gi:ʧin ʤœʧɪn гийчин зочин 【guest, visitor】 【客人, 宾客】 |
| ᠠᠪᠠᠭᠠ (abaɣ-a) |
abǎg авга 【paternal uncle】 【叔, 伯】 |
| ᠠᠨᠢᠶᠠ (aniy-a) |
anɪa аниа 【respectful term of address for female elder relative】 【大姐】 |
| ᠠᠯᠢ (ali) |
æl аль 【which】 【哪个】 |
| ᠲᠣᠬᠢᠷᠠᠮᠵᠢᠲᠠᠢ (toxiramǰitai) |
tœxrɔ̌mʤtœ: тохиромжтой 【corresponding, suitable】 【恰当的, 妥当的】 |
| ᠳᠠᠭᠤᠳᠠᠯᠭᠠ (daɣudalɣ-a) |
dʊ:dlǎg дуудлагаa 【call, pronunciation】 【招呼】 |
| ᠳᠠᠭᠤᠳᠠᠬᠤ (daɣudaxu) |
dʊ:dǎx дуудах 【to call to】 【叫, 招呼】 |
| ᠠᠮᠤᠷ (amur) |
amǎr амар 【easy, simple, peaceful】 【安好的, 太平的, 安静的】 |
| ᠠᠰᠠᠭᠤᠬᠤ (asaɣuxu) |
asʊ:x асуух 【to ask】 【问】 |
| ᠳᠣᠲᠣᠭᠰᠢ (dotoɣsi) |
dɔtɔ̌gʃ дотогш 【inwards】 【向内, 朝内, 往里】 |
| ᠪᠠᠭᠤᠬᠤ (baɣuxu) |
bʊ:x буух 【to come in, step in】 【下】 |
| ᠳᠡᠭᠡᠭᠰᠢ (degegsi) |
də:ʃ дээш 【up, upwards, above】 【向上, 往上】 |
| ᠰᠠᠭᠠᠲᠠᠬᠤ (saɣataxu) |
sa:tǎx саатах 【to sit (respectful)】 【(请上首）坐】 |
| ᠬᠦᠨᠳᠦᠯᠡᠬᠦ (xündülexü) |
xundlə̌x хүндлэх 【to honour, show respect, be polite】 【尊敬, 尊重】 |
| ᠶᠠᠷᠢᠬᠤ (yarixu) |
jærɪx ярих 【to talk, converse】 【说, 讲, 谈】 |
| ᠠᠬᠠᠰ ᠵᠠᠬᠠᠰ (axas ǰaxas) |
axǎs ʤaxǎs ахас захас 【elders, superiors】 【长辈】 |
| ᠢᠩᠭᠢᠬᠦ (inggixü) |
iŋgə̌x ~ əŋgə̌x ингэх 【to do something thus, in this manner】 【这样, 如此 (作)】 |
| ᠲᠡᠭᠡᠬᠦ (tegexü) |
təgə̌x тэгэх 【to do something thus, to do in that manner】 【那样作, 那么办】 |
| ᠵᠢᠭᠠᠬᠤ (ǰiɣaxu) |
ʤa:x заах 【to show, indicate, point out, teach】 【指, 指出, 指示】 |
| ᠵᠠᠷᠯᠢᠭᠳᠠᠬᠤ (ǰarliɣdaxu) |
ʤærlǎgdǎx зарлигдах 【to decree, command】 【下令, 下命令】 |
| ᠵᠥᠪᠯᠡᠬᠦ (ǰöblexü) |
ʤoblǒx зөвлөх 【to discuss, consult】 【商议, 商量, 协商, 磋商】 |
| ᠬᠦᠰᠡᠬᠦ (xüsexü) |
xusə̌x хүсэх 【to solicit, request】 【要求, 恳求】 |
| ᠡᠶᠡᠯᠳᠡᠭ (eyeldeg) |
əjildə̌g эелдэг 【friendly】 【和气的, 和蔼的, 和睦的】 |
| ᠬᠡᠯᠡᠬᠦ (xelexü) |
xələ̌x хэлэх 【to speak, say, tell】 【说, 讲, 谈】 |
| ᠵᠠᠮ (ǰam) |
ʤam зам 【road】 【路】 |
| ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ (deger-e) |
də:r дээр 【on top of, upon, above】 【上, 上边, 上方】 |
| ᠠᠭᠤᠯᠵᠠᠬᠤ (aɣulǰaxu) |
ʊ:lʤɪx уулзах 【to meet, join】 【见面, 会见, 会晤, 会面】 |
| ᠲᠠᠨᠢᠯ (tanil) |
tænɪl танил 【acquaintance, familiar person】 【认识, 熟人, 相识者】 (注)(Note) |
| ᠳᠠᠷᠤᠤ (daruu) |
darʊ: даруу 【modest, demure】 【谦虚的, 虚心的】 |
| ᠬᠥᠩᠭᠡᠮᠰᠦᠭ (xǒnggemsüg) |
xoŋgǒmsǒg хөнгөмсөг 【modest, polite, civil, courteous】 【谦虚的, 谦逊的 】 |
| ᠳᠤᠤᠭᠠᠷᠬᠤ (duuɣarxu) |
dʊgrǎx дугарах 【to emit a sound, to speak】 【发声, 出声, 响】 |
| ᠮᠡᠨᠳᠦ (mendü) |
mənd мэнд 【greeting, asking after】 【问候】 |
| ᠵᠣᠯᠭᠠᠬᠤ (ǰolgaxu) |
ʤɔlgɔ̌x золгох 【to meet, greet】 【拜会, 参见, 晋谒】 |
| ᠬᠠᠷᠠᠬᠠᠨ ᠪᠠᠭᠠ (xaraxan baɣ-a) |
xarxǎn bag ~ xara:xan bag хараахан бага 【when still young, when quite young】 【很小, 幼年, 童年】 (注)(Note) |
| ᠦᠨᠳᠦᠰᠦᠲᠡᠨ (ündüsüten) |
undə̌stə̌n үндэстэн 【nationality, race, nation】 【民族】 |
| ᠶᠣᠰᠣ ᠵᠠᠩᠰᠢᠯ (yoso ǰangsil) |
jɔs ʤaŋʃɪl ёс заншил 【customs, traditions】 【礼貌】 |
| ᠵᠠᠯᠭᠠᠮᠵᠢᠯᠠᠬᠤ (ǰalɣamǰilaxu) |
ʤalgǎmʤlǎx залгамжлах 【to succeed, follow, inherit】 【继承, 承继】 |
| ᠪᠠᠳᠠᠷᠠᠭᠤᠯᠬᠤ (badaraɣulxu) |
badrʊ:lǎx бадруулах 【(causative of ᠪᠠᠳᠠᠷᠠᠬᠤ badrǎx бадрах) to cause to bloom, develop】 【(ᠪᠠᠳᠠᠷᠠᠬᠤ badrǎx бадрах的使动态) 发扬, 发挥, 振作, 宣扬】 |
| ᠪᠠᠳᠠᠷᠠᠬᠤ (badaraxu) |
badrǎx бадрах 【to grow, develop, bloom】 【兴旺, 繁荣】 |
| ᠶᠠᠪᠤᠬᠤ (yabuxu) |
jabǎx явах 【to go】 【走】 |
| ᠲᠠᠨᠢᠯ | As an aside, ᠲᠠᠨᠢᠯtænɪl / танил means 'a person you know', ᠲᠠᠨᠢᠯ ᠳᠠᠰᠣᠯᠲtænɪl dasǎl / танил дасал means 'a person you are on familiar terms with or close to'.(回去) (Back) |
| ᠬᠠᠷᠠᠬᠠᠨ ᠪᠠᠭᠠ | ᠬᠠᠷᠠᠬᠠᠨ ᠪᠠᠭᠠ xara:xan bag / хараахан бага (which the teacher read as xarxǎn bag / хархан бага) means 'childhood'. ᠬᠠᠷᠠᠬᠠᠨ can be read either xara:xǎn or xarxan / хараахан or хархан in IM, but appears to be read only xara:xan / хараахан in M (in fact, xarxǎn хархан means 'black'). Dictionaries in Mongolia don't carry the term хараахан бага. (回去) (Back) |
