|| 
ᠰᠢᠷᠭᠣᠯᠵᠢ ᠭᠡᠷ ᠡᠴᠡ ᠪᠠᠨ ᠭᠠᠷᠣᠭᠠᠳ ᠣᠢ ᠮᠣᠳᠣᠨ ᠳᠣᠲᠣᠷᠠ ᠶᠠᠪᠣᠵᠣ ᠪᠠᠢᠳᠠᠯᠠ ᠱᠠᠭᠠᠵᠠᠭᠠᠢ ᠰᠠᠭᠯᠠᠭᠠᠷ ᠮᠣᠳᠣᠨ ᠳᠡᠭᠡᠷᠡ ᠰᠠᠭᠣᠭᠠᠳ ᠱᠠᠭ ᠱᠠᠭ ᠱᠠᠭᠰᠢᠵᠣ ᠪᠠᠢᠯᠠ᠃ ᠰᠢᠷᠭᠣᠯᠵᠢ᠄ 《ᠰᠠᠭᠠᠵᠠᠭᠠᠢ ᠡᠭᠡᠵᠢ ᠡ! ᠬᠣᠨ᠂ ᠬᠠᠷᠢᠶᠠᠴᠠᠢ ᠪᠦᠷ ᠬᠠᠮᠢᠭᠠ ᠣᠴᠢᠭᠰᠠᠨ ᠪᠣᠢ?》 ᠭᠡᠵᠦ ᠠᠰᠠᠭᠣᠪᠠ᠃
《ᠲᠠ ᠶᠠᠭᠠᠭᠢᠭᠠᠳ ᠶᠠᠪᠣᠭᠰᠠᠨ ᠦᠭᠡᠢ ᠪᠣᠢ?》 ᠭᠡᠵᠦ ᠰᠢᠷᠭᠣᠯᠵᠢ ᠣᠬᠣᠴᠢᠯᠠᠨ ᠠᠰᠠᠭᠣᠭᠰᠠᠨ ᠳᠤ᠄
ᠰᠢᠷᠭᠣᠯᠵᠢ ᠴᠢᠨᠠᠭᠰᠢ ᠶᠠᠪᠣᠭᠠᠳ ᠮᠡᠯᠡᠬᠡᠢ ᠲᠡᠢ ᠣᠴᠢᠷᠠᠪᠠ᠃
《ᠪᠢ ᠣᠴᠢᠬᠣ ᠦᠭᠡᠢ᠃ ᠡᠨᠳᠡ ᠪᠠᠨ ᠣᠨᠲᠠᠵᠤ ᠡᠪᠦᠯ ᠢ ᠦᠩᠭᠡᠷᠡᠭᠡᠨᠡ》 ᠭᠡᠪᠡ᠃
ᠰᠢᠷᠭᠣᠯᠵᠢ᠄《ᠲᠠ ᠬᠠᠮᠢᠭᠠ ᠣᠨᠲᠠᠵᠤ ᠡᠪᠦᠯ ᠢ ᠦᠩᠭᠡᠷᠡᠬᠡᠬᠦ ᠪᠣᠢ?》 ᠭᠡᠰᠡᠨ ᠳᠤ ᠮᠡᠯᠡᠬᠡᠢ᠄
ᠰᠢᠷᠭᠣᠯᠵᠢ ᠴᠠᠭᠠᠰᠢ ᠶᠠᠪᠣᠭᠠᠳ ᠨᠠᠭᠣᠷ ᠦᠨ ᠬᠦᠪᠡᠭᠡ ᠳᠤ ᠤᠰᠤᠨ ᠬᠣᠯᠣᠭᠠᠨᠠ ᠲᠠᠢ ᠠᠭᠣᠯᠵᠠᠪᠠ᠃
(词汇 2)(Vocab 2)ᠣᠰᠣᠨ ᠬᠣᠯᠣᠭᠠᠨᠠ ᠵᠢᠨ ᠰᠢᠨᠡ ᠭᠡᠷ ᠨᠢ ᠭᠠᠵᠠᠷ ᠳᠣᠣᠭᠣᠷ ᠤᠰᠤ ᠣᠷᠣᠭᠣ ᠣᠷᠣᠬᠣ ᠵᠠᠮ ᠲᠠᠢ ᠪᠠᠢᠯᠠ᠃
ᠣᠰᠣᠨ ᠬᠣᠯᠣᠭᠠᠨᠠ ᠡᠨᠡ ᠵᠠᠮ ᠵᠢᠡᠷ ᠵᠢᠠᠨ ᠶᠠᠪᠣᠵᠣ ᠵᠢᠭᠠᠰᠣ ᠠᠩᠨᠠᠨ ᠤᠰᠤᠨ ᠦ ᠣᠷᠭᠣᠮᠠᠯ ᠢ ᠲᠡᠭᠦᠵᠦ ᠢᠳᠡᠨ ᠡᠪᠦᠯᠵᠢᠳᠡᠭ ᠪᠠᠢᠵᠠᠢ᠃
ᠡᠬᠡ ᠨᠢ ᠠᠯᠢ ᠬᠡᠵᠢᠶᠡᠨ ᠦ ᠭᠠᠵᠠᠷ ᠳᠣᠣᠷᠠᠬᠢ ᠭᠡᠷ ᠲᠣ ᠪᠠᠨ ᠣᠪᠣᠭᠠ ᠠᠷᠪᠢᠨ ᠬᠦᠨᠡᠰᠦ ᠪᠡᠯᠡᠳᠬᠡᠭᠰᠡᠨ ᠢ ᠰᠢᠷᠭᠣᠯᠵᠢ ᠰᠠᠨᠠᠵᠤ ᠣᠯᠣᠭᠠᠳ᠄ 《ᠲᠡᠢᠮᠦ ᠡ᠂ ᠡᠵᠢ ᠪᠦᠷ ᠪᠡᠯᠡᠨ ᠪᠣᠯᠭᠠᠵᠠᠢ᠃ ᠪᠢ ᠣᠳᠣ ᠭᠡᠷ ᠲᠣ ᠪᠠᠨ ᠬᠠᠷᠢᠵᠣ ᠡᠵᠢ ᠲᠡᠢ ᠪᠠᠨ ᠴᠣᠭ ᠡᠪᠦᠯᠵᠢᠨᠡ》 ᠭᠡᠳ ᠤᠰᠤᠨ ᠬᠣᠯᠣᠭᠠᠨᠠ ᠲᠠᠢ ᠰᠠᠯᠬᠣ ᠶᠣᠰᠣ ᠬᠢᠪᠡ᠃ ⤵︎
Амьтан хэрхэн өвөлждөг вэ
Шоргоолж гэрээсээ гараад ой модон дотор явж байдал шаазгай саглагар модон дээр сууд шаг шаг шагшиж байлаа. Шоргоолж: "Шаазгай эгч ээ! Хун, хараацай бүр хаана очсон бэ?" гэж асуув.
Шаазгай: "Тэнгэр хүйтэрсэн тул тэд бүр өмнөт оронд өвөлжихээр явжээ. Хойт хавар харьж ирэнэ" гэв.
"Та яагаад явсангүй бэ?" гэж шоргоолж ухтшлан асуусанд:
"Би үүрээ дулаалаад эндээ өвөлжинээ. Би тэд шиг хүйтэнээс айдаггүй" гэж шаазгай хариуллаа.
Шоргоолж чанагш яваад мэлхийтэй учрав.
"Мэлхий ах аа, та бас өмнөт оронд очиж өвөлийг өнгөрөөнө уу?" гэж шоргоолж санаашран асуусанд мэлхий:
"Би очихгүй. Эндээ унтаж өвөлийг өнгөрөөнө" гэв.
Шоргоолж: "Та хаана унтаж өвөлийг өнгөрөөх бэ?" гэсэнд мэлхий:
"Бид өвөл болбол газар доор ороод хөдлөхгүйгээр ирэх хавар болдол унтанаа. Энэ бол бидний өвөлжих арга юм. Үүнийг хүмүүс ичээлэнэ гэдэг" гэл.
Шоргоолж чанагш яваад нуурын хөвөөд усан хулганатай уулзав. Усан хулгана шоргоолжыг үзээд: "Шоргоолж оо! Бид газар доор шинэ гэрээ засчихсан шүү, орож үзэхгүй үү?" гэж урив. Усан хулгананы шинэ гэрийг нь газар доогуур ус уруу орох замтай байлаа. Усан хулгана энэ замаараа яваж загас анган усны ургамалыг түүж идэн өвөлждөг байжээ.
Усан хулгана: "Амьтан бүгдээрээ өвөлжөхөөр базааж байна. Танийхан хүнсээ гүйцэд нөөцлөсөн биз?" гэж халамжлан асуув.
Эх нь аль хэзээн газар дорхи гэртээ овоо арвин хүнс бэлтгэсэнийг шоргоолж санаж олоод: "Тийм ээ! Ээж бүр бэлэн болгожээ. Би одоо гэртээ харьж ээжтэйгээ цуг өвөлжинээ" гээд усан хулганатай салах ёс хийв.
æmtǎn xərxə̌n obǒlʤdǒg bə
ʃʊrgʊ:lʤ gərə:sə:n gara:d œ: mɔdɔ̌n dɔtɔ̌r jabdʃ bæ:dǎl ʃa:ʤgæ: salǎgǎr mɔdɔ̌n də:r sʊ:ga:d ʃag ʃag ʃagʃiʤ bæ:la:
ʃʊrgʊ:lʤ "ʃa:ʤgæ: əgʧ ə:, xʊn, xara:ʧæ: bur xa: ɔʧsɔ̌n bə?" gəʤ asʊ:b
ʃa:ʤgæ: "təŋgə̌r xuitə̌rsə̌n tʊl təd bur omnǒt ɔrɔ̌nd obǒlʤixo:r jabʤæ:. xœ:t xabǎr xærʤ irənə:" gəb "ta ja:ga:d jabsǎngui bə?" gəʤ ʃʊrgʊ:lʤ ʊxʧlǎn asʊ:sǎnd "bi u:rə:n dʊla:la:d əndə:n obǒlʤǒno:" gəʤ ʃa:ʤgæ: xæriʊlǎla: ʃʊrgʊ:lʤ ʧa:nǎgʃ java:d məlxi:təi ʊʧrǎb "məlxi: ax ə:, ta bas omnǒt ɔrɔ̌nd ɔʧiʤ obǒli: oŋgǒro:n u:?" gəʤ ʃʊrgʊ:lʤ sana:ʃrǎn asʊ:sǎnd məlxi:
"bi ɔʧɪxgui. əndə:n ʊntǎʤ obǒli: oŋgǒro:no:" gəb ʃʊrgʊ:lʤ "ta xa: ʊntǎʤ obǒli: oŋgǒro:x bə?" gəsə̌nd məlxi: "bid obǒl bɔlbɔ̌l gaʤɪr dɔ:r ɔrɔ:d xodlǒxgui, idə̌xguigə:r irə̌x xabǎr bɔldɔ̌l ʊntna:. ən bɔl bidni: obǒlʤix arǎg jum. u:ni: xumu:s iʤə:lə̌nə: gədəg" xələ: ʃʊrgʊ:lʤ ʧanǎgʃ jaba:d nʊ:ri:n xobo:d ʊsǎn xʊlgantai ʊ:lʤǎb ʊsǎn xʊlgǎn ʃʊrgʊ:lʤi: uʤə:d "ʃʊrgʊ:lʤ ə:! bid gaʤɪr dɔ:r ʃin gərə:n ʤasʧixsǎn ʃu, ɔrɔ̌ʤ uʤə̌xgui u:?" gəʤ ʏrib ʊsǎn xalgǎni: ʃin gər n gaʤɪr dɔ:gʊ:r ʊs ʊrʊ: ɔrɔ̌x ʤamtai bæ:la: ʊsǎn xʊlgǎn ən ʤama:ra:n jabʤ ʤagǎs aŋgǎn ʊsni: ʊrǎgmǎli: tu:x idə̌n obǒlʤdǒg bæ:ʤæ: ʊsǎn xʊlgan "æmtǎn bugtə:rə:n obǒlʤixoor baʤa:ʤ bæ:na:. tænixǎn xunsə:n guiʧid no:ʧǒlsǒn biʤə:" gəʤ xalǎmʤrǎn asʊ:b əx n æl xəʤə:n gaʤɪr dɔ:rx gərtə:n ɔbɔ: arbin xuns bəltsə̌ni: ʃʊrgʊ:lʤ sanǎʤ ɔlɔ:d "ti:m ə:, ə:ʤ bur bələ̌n bɔlɔ̌gʤæ:. bi ɔdɔ: gərtə: xærʤ ə:ʤtəigə: ʧʊg obǒlʤino:" gəd ʊsǎn xʊlgǎntəi salǎx jɔs xi:b| (词汇 1)(Vocab 1) | (回文章)(Back to passage) |
| ᠰᠢᠷᠭᠤᠯᠵᠢ (sirɣulǰi) |
ʃʊrgʊ:lʤ шоргоолж 【ant】 【蚂蚁】 |
| ᠰᠠᠭᠯᠠᠭᠠᠷ (saɣlaɣar) |
saglǎgǎr саглагар 【thick, bushy, with dense leaves】 【枝叶横生】 |
| ᠱᠠᠭᠠᠵᠠᠭᠠᠢ (šaɣaǰaɣai) |
ʃa:ʤgæ: шаазгай 【magpie】 【喜鹊】 |
| ᠱᠠᠭᠰᠢᠬᠤ (šagsixu) |
ʃagʃɪx шагших 【(of a magpie) to cry】 【(喜鹊) 喳喳叫】 |
| ᠬᠤᠨ (xun) |
xʊn хун 【swan】 【天鹅】 |
| ᠬᠠᠷᠢᠶᠠᠴᠠᠢ (xariyačai) |
xara:ʧæ: хараацай 【swallow】 【燕子】 |
| ᠡᠪᠦᠯᠵᠢᠬᠦ (ebülǰixü) |
obǒlʤix өвөлжих 【to winter, to spend the winter】 【过冬】 |
| ᠬᠣᠢᠲᠤ ᠬᠠᠪᠤᠷ (xoitu xabur) |
xœ:t xabǎr хойт хавар 【next spring】 【明年春天】 |
| ᠤᠬᠤᠴᠢᠯᠠᠬᠤ (uxučilaxu) |
ʊxʧlǎx ухчлах 【to probe】 【追问, 刨根, 追根究底】 |
| ᠡᠭᠦᠷ (egür) |
u:r үүр 【nest】 【巢, 窝】 |
| ᠳᠤᠯᠠᠭᠠᠯᠠᠬᠤ (dulaɣalaxu) |
dʊla:lǎx дулаалах 【to warm, to keep warm】 【加温, 保暖】 |
| ᠬᠦᠢᠲᠡᠨ (xüiten) |
xuitə̌n хүйтэн 【cold】 【冷】 |
| ᠠᠶᠤᠬᠤ (ayuxu) |
æ:x айх 【to fear, to be scared of】 【怕】 |
| ᠬᠠᠷᠢᠭᠤᠯᠤᠬᠤ (xariɣuluxu) |
xæriʊlǎx хариулах 【to reply】 【回答, 答复】 |
| ᠴᠢᠨᠠᠭᠰᠢ (činaɣsi) |
ʧanǎgʃ чанагш 【onwards, further, away from, beyond】 【往那边 (书面)】 |
| ᠮᠡᠯᠡᠬᠡᠢ (melexei) |
məlxi: мэлхий 【frog】 【蛙, 青蛙】 |
| ᠤᠴᠠᠷᠠᠬᠤ (učaraxu) |
ʊʧrǎx учрах 【to meet, come across】 【碰见, 遇见, 遭遇, 遭受, 遭到】 |
| ᠣᠴᠢᠬᠤ (očixu) |
ɔʧɪx очих 【to go to a place】 【去, 赴】 |
| ᠥᠩᠭᠡᠷᠡᠭᠡᠬᠦ (önggeregexü) |
oŋgǒro:x өнгөрөөх 【to pass, to spend】 【度过】 |
| ᠰᠠᠨᠠᠭᠠᠰᠢᠷᠠᠬᠤ (sanaɣasiraxu) |
sana:ʃrǎx санаашрах 【to worry about】 【操心, 担心, 担忧】 |
| ᠬᠥᠳᠡᠯᠬᠦ (xödelxü) |
xodlǒx хөдлөх 【to move】 【动, 动弹, 活动, 动起来】 |
| ᠢᠴᠡᠭᠡᠯᠡᠬᠦ (ičegelexü) |
iʧə:lə̌x ичээлэх 【to hibernate】 【入蛰, 冬眠】 |
| ᠨᠠᠭᠤᠷ (naɣur) |
nʊ:r нуур 【lake】 【湖】 |
| ᠬᠥᠪᠡᠭᠡ (xöbege) |
xobo: хөвөө 【edge, bank】 【边, 边缘】 |
| ᠬᠤᠯᠤᠭᠠᠨᠠ (xuluɣan-a) |
xʊlgǎn хулгана 【rat】 【鼠】 |
| (词汇 2)(Vocab 2) | (回文章)(Back to passage) |
| ᠤᠷᠢᠬᠤ (urixu) |
ʏrix урих 【to invite】 【请, 邀请, 聘请】 |
| ᠳᠣᠣᠭᠤᠷ (dooɣur) |
dɔ:gʊ:r доогуур 【under】 【在...之下, 在下面, 在下方, 在低处, 在底下】 |
| ᠤᠷᠤᠭᠤ (uruɣu) |
ʊrʊ: уруу 【downwards】 【向下, 朝下】 |
| ᠠᠩᠨᠠᠬᠤ (angnaxu) |
agnǎx агнах 【to hunt】 【捕猎, 打猎, 狩猎, 渔猎】 |
| ᠤᠷᠭᠤᠮᠠᠯ (urɣumal) |
ʊrgǎmǎl ургамал 【plant】 【植物】 |
| ᠲᠡᠭᠦᠬᠦ (tegüxü) |
tu:x түүх 【to gather, collect, pick】 【拾, 摘, 采, 撷, 采集, 收集】 |
| ᠪᠦᠭᠦᠳᠡᠭᠡᠷ (bügüdeger ~ bögödeger) |
bugdə:r ~ bogdo:r бүгдээр 【all together, jointly】 【全体, 大家】 |
| ᠪᠠᠵᠠᠭᠠᠬᠤ (baǰaɣaxu) |
baʤa:x базаах 【to prepare, get ready】 【准备, 预备, 筹备, 筹办, 酝酿】 |
| ᠬᠦᠨᠡᠰᠦ (xünesü) |
xuns хүнс 【provisions, rations, food】 【食量, 干粮, 食品】 |
| ᠭᠦᠢᠴᠡᠳ (güičed) |
guiʧid гүйцэд 【full, whole, complete】 【完全的, 充分的, 充足的, 足够的, 齐备的, 周到的, 完善的, 完满的】 |
| ᠨᠥᠭᠡᠴᠡᠯᠡᠬᠦ (nögečelexü) |
no:ʧlǒx нөөцлөх 【to lay in store, to prepare reserves】 【积蓄, 贮藏, 储藏, 储备, 保藏】 |
| ᠬᠠᠯᠠᠮᠵᠢᠯᠠᠬᠤ (xalamǰilaxu) |
xalǎmʤlǎx халамжлах 【to be kind, considerate; to take good care of】 【关怀, 关切, 关照, 关心】 |
| ᠡᠬᠡ (exe) |
əx эх 【mother】 【母亲】 |
| ᠠᠯᠢ ᠬᠡᠵᠢᠶᠠᠨ ᠦ (ali xeǰiyen ü) |
æl xəʤə:n аль хэзээн 【already】 【很早, 早就, 久已, 老早】 |
| ᠭᠠᠵᠠᠷ ᠳᠣᠣᠷᠠᠬᠢ (ɣaǰar dooraxi) |
gaʤɪr dɔ:rɔ̌x газар дорхи 【underground】 【地下】 |
| ᠣᠪᠣᠭᠠ (oboɣ-a) |
ɔbɔ: овоо 【quite】 【十分, 挺】 |
| ᠪᠡᠯᠡᠳᠬᠡᠬᠦ (beledxexü) |
bəltgə̌x бэлтгэх 【to prepare, ready, to supply】 【预备, 准备】 |
| ᠰᠠᠨᠠᠵᠤ ᠣᠯᠬᠤ (sanaǰu olxu) |
sanǎʤ ɔlɔ̌x санаж олох 【to remember, realise】 【想起来】 |
| ᠪᠦᠷ (bür ~ bör) |
bur ~ bor бүр 【each, every】 【全, 都, 皆, 完全】 |
| ᠪᠡᠯᠡᠨ ᠪᠣᠯᠭᠠᠬᠤ (belen bolɣaxu) |
bələ̌n bɔlgɔ̌x бэлэн болгох 【to prepare, get ready】 【齐备, 具备, 准备好, 准备】 |
| ᠴᠤᠭ (čuɣ) |
ʧʊg цуг 【together, in company】 【一起, 一同, 一块儿】 |
| ᠰᠠᠯᠬᠤ (salxu) |
salǎx салах 【to leave】 【离开】 |
| ᠶᠣᠰᠣ ᠬᠢᠬᠦ (yoso xixü) |
jɔs xi:x ёс хийх 【pay respects】 【敬礼, 施礼, 行礼】 |
